ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อสถานะสุขภาพ พฤติกรรมการจัดการตนเองและพฤติกรรมป้องกันเยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำของผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้อง
บทคัดย่อ
บทนำ: ภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบเป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงและเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง การจัดการตนเองในการป้องกันเยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำเป็นสิ่งสำคัญในการลดอัตราการเจ็บป่วยและการเสียชีวิต
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อเปรียบเทียบสถานะสุขภาพ พฤติกรรมการจัดการตนเอง และพฤติกรรมป้องกัน
เยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำของผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องก่อนและหลังได้รับโปรแกรมการจัดการตนเอง
ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษาวิจัยแบบกึ่งทดลอง กลุ่มเดียววัดผลก่อน-หลังการทดลอง ในผู้ป่วยที่ได้รับการ ล้างไตทางช่องท้องที่มีประวัติติดเชื้อเยื่อบุช่องท้อง จำนวน 30 คน ที่โรงพยาบาลวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร โปรแกรมการจัดการตนเองตามแนวคิดของแคนเฟอร์และเกลิค-บายส์ ประกอบด้วย การติดตามตนเอง การประเมินตนเอง และการให้แรงเสริมตนเอง ดำเนินการศึกษาระหว่างเดือนธันวาคม 2566-มีนาคม 2567 รายละ 8 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติทดสอบที
ผลการวิจัย: หลังเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยสถานะสุขภาพ (t=2.67, p<.05) พฤติกรรมการจัดการตนเอง (t=11.92, p<.001) และพฤติกรรมป้องกันเยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญ (t=11.83, p<.001)
สรุปผล: โปรแกรมการจัดการตนเองมีประสิทธิผลในการปรับปรุงสถานะสุขภาพ ส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการตนเองและพฤติกรรมป้องกันเยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำของผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้อง
ข้อเสนอแนะ: ทีมสุขภาพควรนำโปรแกรมการจัดการตนเองไปประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง ที่เคยมีประวัติเยื่อบุช่องท้องอักเสบ โดยเน้นการฝึกทักษะและให้ความรู้ซ้ำเฉพาะรายบุคคล ร่วมกับการสนับสนุน จากครอบครัวและทีมสุขภาพอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันการเกิดเยื่อบุช่องท้องอักเสบกลับซ้ำ ลดภาวะแทรกซ้อนและ ลดการเสียชีวิต
เอกสารอ้างอิง
Li PK, Chow KM, Cho Y, et al. ISPD peritonitis guideline recommendations: 2022 update on prevention and treatment. Perit Dial Int. 2022;42(2):110-53.
Bitar W, Helve J, Kanerva M, Honkanen E, Rauta V, Haapio M, et al. Severe infections in peritoneal dialysis and home hemodialysis patients: An inception cohort study. PLoS ONE. 2023;18(6):e0286579.
Wu H, Ye H, Huang R, Yi C, Wu J, Yu X, Yang X. Incidence and risk factors of peritoneal dialysis-related peritonitis in elderly patients: A retrospective clinical study. Perit Dial Int. 2020 Jan;40(1):26-33. doi: 10.1177/0896860819879868. PMID: 32063144.
Pindi G, Kawle V, Sunkara RR, Darbha MS, Garikaparth S. Continuous ambulatory peritoneal dialysis peritonitis: microbiology and outcomes. Indian J Med Microbiol. 2020;38(1):72-7.
Thaleangsak Kanchanabut, editor. Peritoneal dialysis practice guidelines 2017. Bangkok: Health Work Plus Co., Ltd.; 2017. (In Thai).
Thawat Tirawilai, Rossukon Tantivitvet. Incidence and risk factors of first-episode peritonitis in continuous ambulatory peritoneal dialysis patients at Photharam Hospital. Phys Regions 4-5 J. 2020;39(1):51-64. (In Thai).
Ratchanee Chiewcharnthankit. Pathogens and outcomes of peritoneal dialysis-related peritonitis at Sawankhalok Pracharak Hospital. Sawankhalok Pracharak Med J. 2020;17(3):81-93. (In Thai).
Piyarat Rojsanga. Clinical prediction score for predicting treatment-resistant peritonitis in peritoneal dialysis patients. Srinagarind Med J. 2022;37(2):117-24. (In Thai).
Kittisak D. Prevention of peritoneal infection in end-stage renal disease patients treated with peritoneal dialysis through collaborative network participation at Nong Khai Hospital. Public Health Acad J. 2022;21(2):385-97.
Zhang N, Fan X, Cui XS. Effect of different nursing interventions on the incidence of peritonitis in peritoneal dialysis patients at home: a network meta-analysis. Nurs Commun. 2023;7:e2023013.
Kugai H, Igarashi A, Anezaki S, et al. Components of peritonitis preventive self-care education programs associated with self-care knowledge and behavior among patients undergoing peritoneal dialysis in Japan: a cross-sectional study. Ren Replace Ther. 2023;9:34.
Wang M, Fan X, Cui XS. Effect of different nursing interventions on the incidence of peritonitis in peritoneal dialysis patients at home: a network meta-analysis. Nurs Commun. 2023;7:e2023013.
Kanfer, F. H., & Gaelick-Buys, L. (1991). Self-management methods. In F. H. Kanfer & A. P. Goldstein (Eds.), Helping people change: A textbook of methods (pp. 305–360). Elmsford, NY: Pergamon Press.
Makatuek N. The Effects of an Empowerment Program on Knowledge, Prevention Behaviors for Peritoneal Infection, and Peritoneal Infection in Patients Undergoing Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis, Fang Hospital, Chiang Mai Province. J. Nurs. Public. Health. Res. [internet]. 2023 Aug. 29 [cited 2025 Apr. 19];3(3):32-47. available from: https://he02.tci-Thaijo.org/index.php/jnphr/article/view/263163
Polit, D.F., & Beck, C.T. (2017). Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice (10th ed.). Wolters Kluwer.
Nicola M, O'Neill N, Sohrabi C, Khan M, Agha M, Agha R. Evidence based management guideline for the COVID-19 pandemic - Review article. International Journal of Surgery.
Mohammadpour A, Najafi S, Tavakkolizadeh J, Mohammadzadeh F. The effect of health-belief-model-based training on behaviors preventing peritonitis in peritoneal dialysis patients. Int J Prev Med. 2018;9:72.
Piraino B, Bernardini J, Brown E, et al. ISPD position statement on reducing the risks of peritoneal dialysis-related infections. Perit Dial Int. 2011;31(6):614-30.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีอุดรธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
