ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการและการจัดการกับความเครียดในหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่น

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลก่อนและหลังการทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการ และการจัดการกับความเครียดในหญิงตั้งครรภ์ครั้งแรกมีอายุไม่เกิน 20 ปีบริบูรณ์เมื่อวันครบกำหนดคลอดมารับบริการที่คลินิกฝากครรภ์ โรงพยาบาลราชบุรี คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบสะดวก จำนวน 60 ราย และจับคู่กลุ่มตัวอย่างในเรื่องของความตั้งใจในการมีบุตร เพื่อคัดเข้ากลุ่มควบคุม 30 ราย และกลุ่มทดลอง 30 ราย กลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพร่วมกับการพยาบาลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการ และด้านการจัดการกับความเครียด ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหา และหาค่าความเที่ยงโดยใช้สูตรสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาค ได้ .89 และ .85 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความแปรปรวนร่วมและทดสอบที ผลการวิจัยพบว่า ค่าเฉลี่ยของคะแนนพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการ และดารจัดการกับความเครียดภายหลังการทดลองในกลุ่มทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง (t₂₉ = 21.47, p < .01 และ t₂₉ = 21.66, p < .01 ตามลำดับ) และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F_1,57  = 311.33, p < .01 และ F_1,57 = 254.52, p < .01 ตามลำดับ) ผลการวิจัยครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า พยาบาลประจำคลินิกฝากครรภ์ควรนำโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพนี้ไปใช้ในการดูแลหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่นและครอบครัว เพื่อส่งเสริให้หญิงตั้งครรภ์วัยรุ่นมีพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการ และ การจัดการกับความเครียดที่ดีขึ้น

Effects of A Health Promotion Program on Nutritional Health Behavior and Stress Management in Pregnant Adolescents

This two-group pretest-posttest quasi-experimental research aimed to determine effects of the health promotion program on nutritional health behavior and stress management in pregnant adolescents. Sample included 60 first-time pregnant women with their age of 20 years old or younger at the date of confinement, receiving ante-natal services at Ratchaburi hospital. Convenience sampling was used to recruit the sample. There were matched-paired on intention of having a baby and assigned into two group, control and experimental. Thirty subjects in the control group received usual nursing care while the other30 subjects in the experimental group received the health promotion intervention program plus usual nursing care. Research instruments consisted of the demographic questionnaire, the nutritional health behavior questionnaire and the stress management questionnaire. The last two questionnaires have been established their content validity, and had their internal consistency reliability of .89 and .5, respectively. Data were analyzed by using frequency, percent, standard deviation, analysis of co-variance (ANCOVA) and t-test.

Results showed that after receiving the intervention program, average score of the nutritional health behavior and the stress management in the experimental group were higher than those within the group before receiving the program (t₂₉ = 21.47, p < .01 and t₂₉ = 21.66, p < .01, respectively) and higher than between the group (F_1,57  = 311.33, p < .01 and F_1,57 = 254.52, p < .01, respectively). These finding suggest that nurses who work at ante-natal clinics, should apply this health promotion program to care for pregnant adolescents and their family, and that would lead to improve nutritional health behavior and stress management of pregnant adolescents.