ปัจจัยที่มีผลต่อการดำเนินงานเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคเบาหวานของ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดยโสธร
คำสำคัญ:
การเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรคเบาหวาน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงสำรวจ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ระดับการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันและควบคุม
โรคเบาหวาน ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) 2) ปัจจัยส่วนบุคคล แรงจูงใจ และ
แรงสนับสนุนทางสังคมในการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรคเบาหวานของ อสม. และ 3) อิทธิพล
ของปัจจัยส่วนบุคคล แรงจูงใจ และแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันและควบคุม
โรคเบาหวานของ อสม. กลุ่มตัวอย่าง คือ อสม. จังหวัดยโสธร จำนวน 891 คน สุ่มตัวอย่างแบบมีระบบ
เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามที่มีค่าความเที่ยง เท่ากับ 0.94 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ
สถิติวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ ผลการวิจัย พบว่า 1) ระดับการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันและควบคุม
โรคเบาหวานของ อสม. อยู่ในระดับมาก 2) อสม.ส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิง อายุระหว่าง 40 - 49 ปี สถานภาพ
สมรสแล้ว การศึกษาระดับประถมศึกษา อาชีพเกษตรกร รายได้เฉลี่ยต่อเดือนตํ่ากว่า 5,000 บาท ระยะเวลา
เป็น อสม. เฉลี่ย 11.70 ปี เคยผ่านการอบรม และศึกษาดูงานด้านโรคเบาหวาน มีแรงจูงใจ และแรงสนับสนุน
ทางสังคมในการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรคเบาหวาน อยู่ในระดับมาก และ 3) ปัจจัยด้านเพศ
การอบรมพัฒนาศักยภาพ แรงจูงใจ และแรงสนับสนุนทางสังคมมีความสัมพันธ์ทางบวกกับการดำเนินงาน
เฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคเบาหวาน ของ อสม. โดยร่วมกันพยากรณ์ได้ร้อยละ 53.7 ดังนั้น จึงควรพัฒนา
หลักสูตรอบรม อสม. ต่อเนื่อง ร่วมกับเสริมสร้างแรงจูงใจ ให้การสนับสนุนในการปฏิบัติงานที่เป็นรูปธรรม
เอกสารอ้างอิง
(อสม.) ปีพุทธศักราช 2553. นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข.
2. ประดิษฐ์ ธรรมคง และคณะ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการปฏิบัติงานตามบทบาทหน้าที่ของอาสาสมัคร
สาธารณสุขประจำหมู่บ้านในจังหวัดศรีสะเกษ. (วิทยานิพนธ์ สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต
บัณฑิตวิทยาลัย). 2555. มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น, กาญจนบุรี.
3. สุดารัตน์ หล่อเพชร. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานตามบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำ
หมู่บ้านในงานสุขภาพภาคประชาชน (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์
บัณฑิตวิทยาลัย). 2554. มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี, เพชรบุรี.
4. ชาลี ยะวร, ช่อทิพย์ บรมธนรัตน์. การประเมินผลการพัฒนาอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเชี่ยวชาญ
สาขาโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง จังหวัดมหาสารคาม, วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ,
2553. 3(2), 1-13.
5. อุไรวรรณ บุญสาลีพิทักษ์. การปฏิบัติหน้าที่ตามบทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขในศูนย์บริการ
สาธารณสุขชุมชน จังหวัดลพบุรี. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาบริหารสาธารณสุข). 2541.
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล.
6. พิมลพร อินต๊ะขัติ. ปัจจัยต่อความสำเร็จในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน
อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย).
2554. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
7. อมรมิตร มงคลเคหา. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุข
ประจำหมู่บ้าน ในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลบ้านนิเวศน์ อำเภอธวัชบุรี จังหวัดร้อยเอ็ด. 2552. คณะ
สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, มหาสารคาม.
8. สุนทรีย์ คำเพ็งและ อรธิรา บุญประดิษฐ์. ผลของการจัดโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพร่วมกับการสนับสนุน
ทางสังคมในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง หมู่ที่ 9 ตำบลดงตะงาว อำเภอดอนพุด จังหวัดสระบุรี วารสาร
พยาบาล กระทรวงสาธารณสุข 22(3) กันยายน-ธันวาคม 2555.
9. ณิภารัตน์ บุญกุลและ คณะ. ผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการจูงใจเพื่อป้องกันโรค
และการสนับสนุนทางสังคมในการพัฒนาพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนทางไตของผู้ป่วย
โรคความดันโลหิตสูง. ศรีนครินทร์เวชสาร, 2555. 27(4) : 366-372.
10. สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์กระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์ สุขภาพดีวิถีชีวิตไทย. พ.ศ.
2554-2563. 2557. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สำนักพุทธศาสนาแห่งชาติ.
11. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยโสธร. เอกสารสรุปผลการดำเนินงานประจำปี 2553.
12. อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. 2552. กรุงเทพมหานคร : วิทยพัฒน์.
13. ศนัสนีย์ รัศมี. “ปัจจยัที่มีความสัมพนัธ์กับการมีส่วนร่วมในการเฝ้าระวงัโรคเบาหวานของอาสาสมัครสาธารณสุข
ในเขตสวนหลวง กรุงเทพมหานคร” 2550. การศึกษาค้นคว้าอิสระ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต
บริหารสาธารณสุข มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
14. ธณูเกียรติ ใจยงค์. การมีส่วนร่วมในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุข
ประจำหมู่บ้าน อำเภอเมืองนครนายก. วารสารสุขภาพภาคประชาชนภาคกลาง. 2550. 22(4), 22-26.
15. พิทักษ์ กาฬภักดี. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานสาธารณสุขมูลฐานของ
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านจังหวัดสุพรรณบุรี. (ปริญญานิพนธ์ สาธารณสุขศาสตร์มหาบัณฑิต).
2551. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, นนทบุรี.
16. จินตนาบุญยิ่ง. ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมในกระบวนบริหารหมู่บ้านจัดการสุขภาพของอาสาสมัคร
สาธารณสุขประจำหมู่บ้านในจังหวัดอุบลราชธานี, วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
2556. ฉบับพิเศษ: เดือนพฤศจิกายน, 65-74.
17. Thoits. P.A. Conceptual, methodological, and theoretical problems in studying social support
as a buffer against life stress. Journal of Health and Social Behavior, 1982 : 23.
18. Alam, K, Tasneem, S, &Oliveras, E. Performance of female volunteer community health workers
in Dhaka urban slums. Social Science Medicine. 2012 ; 75(3) : 511-515.
19. เอกรินทร์ โปตะเวช. ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานสาธารณสุขมูลฐานตามบทบาทหน้าที่ของอาสาสมัคร
สาธารณสุข ในอำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย. (ปริญญานิพนธ์รัฐประศาสนศาตรมหาบัญฑิต).
2551. บัณฑิตวิทยาลัย, มหาสารคาม.
20. Global Health Trust. Specific Programs and Human Resources: Addressing a key implementation
constraint Human Resources constraints in health services delivery. 2003. Global Health Trust.
21. Frederick Herzberg อ้างถึงใน ศิริพงษ์ ลดาวัลย์ ณ อยุธยา. ทฤษฎีและแนวความคดิ ทางรัฐประศาสนศาสตร์.
2542. เชียงใหม่: ดาว, 107-110.
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา ถือว่าเป็น
ลิขสิทธิ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
