การถอดบทเรียน: ปัจจัยความสำเร็จการดำเนินการสถานศึกษาปลอดบุหรี่ต้นแบบ จังหวัดพะเยา
คำสำคัญ:
ปัจจัยความสำเร็จ, สถานศึกษาปลอดบุหรี่ต้นแบบ, การถอดบทเรียนบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการวิจัยประเมินผล โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยความสำเร็จการดำเนินการสถานศึกษาปลอดบุหรี่ต้นแบบ จังหวัดพะเยา ผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้ที่เกี่ยวข้องในกระบวนการดำเนินการสถานศึกษาปลอดบุหรี่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม ทั้งในและนอกโรงเรียน ณ ช่วงเวลาที่ได้รับการประเมินจากสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 1 เชียงใหม่ โดยการเลือกแบบเจาะจง ระยะเวลาในการศึกษาระหว่างเดือน กันยายน 2563 ถึง ธันวาคม 2563 ใช้การสนทนากลุ่ม 4 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้บริหารโรงเรียน และ ครูผู้รับผิดชอบงานฯและครูกิจกรรม 2) กลุ่ม นักเรียนแกนนำฯ 3) กลุ่มนักเรียนสูบบุหรี่ และผู้ปกครองนักเรียนสูบบุหรี่ และ 4) กลุ่มผู้ใหญ่บ้าน เจ้าของร้านค้าในพื้นที่ และพยาบาล รวมทั้งสิ้น 16 คน ประเด็นการสนทนา คือ ปัจจัยความสำเร็จการดำเนินการสถานศึกษาปลอดบุหรี่ต้นแบบ ผลการศึกษาพบว่า โรงเรียนมีการดำเนินกิจกรรมครบ 7 มาตรการ มีระบบการบริหาร มีนโยบาย ที่ชัดเจนต่อเนื่อง มีการปรับสิ่งแวดล้อมให้ไม่เอื้อต่อการสูบบุหรี่ นักเรียนร่วมกิจกรรมตามความสนใจ ร้านค้าไม่จำหน่ายบุหรี่ให้เด็กมีระบบ เฝ้าระวัง ช่วยเหลือ ส่งต่อ ติดตาม เยี่ยมบ้านนักเรียนสูบบุหรี่ทุกราย โดยคณะกรรมการนักเรียน ครู และโรงพยาบาลแม่ใจ ส่งผลให้นักเรียนเลิกสูบบุหรี่ในโรงเรียน จำนวน 26 คน จาก 27 คน เหลือ 1 คนอยู่ระหว่าง การประเมินผลการรักษา ติดตาม ผลสำเร็จที่ชัดเจน คือ ความร่วมมือของผู้ปกครอง ครู แกนนำนักเรียนหรือเพื่อนสนิท ผู้นำชุมชน และเครือข่ายที่เกี่ยวข้องในชุมชน ร่วมขับเคลื่อน มีการติดตามต่อเนื่อง การวิจัยในอนาคต ควรศึกษาถึงการพัฒนาระบบการติดตามนักเรียนที่ลดและเลิกบุหรี่ การเป็นเยาวชนต้นแบบเลิกบุหรี่ เพื่อให้ผู้ปกครอง เพื่อน คนอื่นๆในชุมชน มีความตระหนักเลิกบุหรี่เพิ่มขึ้น เพิ่มพื้นที่ปลอดบุหรี่ในบ้าน และให้มีสภาวะสุขภาพที่ดี
เอกสารอ้างอิง
AnamaiMedia สื่อมัลติมีเดียอนามัย. อันตรายจากการสูบ-สูดดม ควันบุหรี่ (บุคลากรสาธารณสุข).[อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://multimedia. anamai.moph.go.th/associates/hp-ebook_12/.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. พิษร้ายของ นิโคติน. [อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.Thaihealth.or.th./.
Arphawan Sopontammarak. รู้หรือเปล่า อะไรอยู่ในบุหรี่. [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.thaihealth.or.th/Content/38366.
โครงการการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อ ภายใต้ยุทธศาสตร์ความร่วมมือของประเทศระหว่าง รัฐบาลไทยกับองค์การอนามัยโลก. [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.who.int/docs/default-source/thailand/ncds/ccs-ncd-proposal-thai.pdf.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. โครงการการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อ ภายใต้ยุทธศาสตร์ความร่วมมือของประเทศระหว่างรัฐบาลไทยกับองค์การอนามัยโลก. [อินเตอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.who.int/docs/default- source/ thailand/ncds/ ccs-ncd-proposal-thai.pdf.
มหาวิทยาลัยมหิดล. รายงานสถิติการบริโภคยาสูบของประเทศไทย พ.ศ.2561. [อินเตอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.trc.or.th/th//attachments/2562/01/29/2561.pdf.
ธิติ บุดดาน้อย,สุทิน ชนะบุญ และเบญญาภา กาลเขว้า. พฤติกรรมการสูบบุหรี่ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น กรณีศึกษาโรงเรียนแห่งหนึ่ง ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน 2562; 2(1) : 139-147.
ถนอมศักดิ์ บุญสู่ และคณะ. การนำมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติเรื่องยาสูบไปปฏิบัติที่จังหวัดอุบลราชธานี. [อินเตอร์เน็ต]. 2556 [เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: http://www.trc.or.th.
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง, นฤมล ตรีเพชร และศรี อุไร. ความฉลาดทางสุขภาพ. กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: นิวธรรมดาการพิมพ์; 2554.
โรงเรียนคุรุราษฎร์รังสฤษฏ์. รอบรั้วโรงเรียนปลอดบุหรี่ เรื่องเล่าในพื้นที่. [อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึง เข้าถึงเมื่อ 2563 สิงหาคม 19]. เข้าถึงได้จาก: https://www.ashthailand.or.th/smart
นงลักษณ์ อิสันเทียะ. 2564. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันการได้รับควันบุหรี่มือสองของนักเรียนมัธยมศึกษา สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา 2564 ; 27(3) : 23-33.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา ถือว่าเป็น
ลิขสิทธิ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
