ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชน ในอำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย์

ชลธิชา หล่าอุดม; จิรปรียา บุญสงค์; กรณ์ทอง เวียงแก้ว

ผู้แต่ง

ชลธิชา หล่าอุดม สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
จิรปรียา บุญสงค์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
กรณ์ทอง เวียงแก้ว สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา

คำสำคัญ:

ปัจจัยทำนาย, พฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรค, โรคไข้เลือดออก

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมและปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชนในอำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย์ โดยประยุกต์ใช้กรอบแนวคิด PRECEDE Model กลุ่มตัวอย่างจำนวน 394 คน ใช้สูตรคำนวณการประมาณค่าเฉลี่ยโดยทราบประชากร และใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบทดสอบความรู้ และแบบสอบถาม วิเคราะห์และนำเสนอข้อมูลด้วยค่าความถี่ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ ผลการศึกษาพบว่า พฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชนในอำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย์ อยู่ในระดับสูง ( $gif.latex?\bar{x}$ =3.21±0.56) และปัจจัยที่สามารถร่วมทำนายพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกได้แก่ ปัจจัยเอื้อด้านความเพียงพอของทรัพยากร (β = 0.30) ปัจจัยเสริมด้านการได้รับแรงจูงใจ ข้อมูลข่าวสารและคำแนะนำ (β = 0.25) และปัจจัยนำด้านความรู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออก (β = 0.12) สามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกได้ร้อยละ 21.70 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 จากผลการศึกษา มีข้อเสนอแนะว่าบุคลากรทางด้านสุขภาพควรจัดกิจกรรมให้ความรู้ และการสร้างแรงจูงใจเกี่ยวกับการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออก พร้อมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีแผนสนับสนุนทรัพยากรในการป้องกันโรคอย่างทั่วถึง เพื่อช่วยให้ประชาชนมีพฤติกรรมการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกได้อย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

สุธีรา พูลถิน, อรรถกร จันทร์มาทอง, สุทธิดา นิ่มศรีกุล, พัชรียา กิจชม, บรรณาธิการ. ยุทธศาสตร์การจัดการโรคติดต่อนำโดยแมลง พ.ศ.2566-2575. [ม.ป.ท.]: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.

เสาวพักตร์ ฮิ้นจ้อย, กนกทิพย์ ทิพย์รัตน์, พิมพ์ภา เตชะกมลสุข, บรรณาธิการ. สรุปแนวทางการวิเคราะห์ระบบเฝ้าระวัง 5 กลุ่มโรค 5 มิติ ปี พ.ศ.2559. ใน: จิระพัฒน์ เกตุแก้ว, จิรวรรธ ประมวลเจริญกิจ, ธนพร ตู้ทอง. การวิเคราะห์เชิงพรรณนาข้อมูลระบบเฝ้าระวังไข้เลือดออก (Dengue disease) ทั้ง 5 มิติ ของการดำเนินงาน. [ม.ป.ท.]: บริษัท ทีเอส อินเตอร์พริ้นท์ จำกัด; 2559.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์โรคไข้เลือดออก พ.ศ.2565 ประจำสัปดาห์การระบาดที่ 44 [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 พฤศจิกายน 9]. เข้าถึงได้จาก: https://datastudio.google.com/u/0/reporting/84a91f26-9f99-4d85-aa9c-9f2f42205a77/page/cFWgC.

กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. ระบบรายงานและฐานข้อมูล R506 [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 ธันวาคม 30]. เข้าถึงได้จาก: http://doe.moph.go.th/surdata/disease.php?dcontent=old&ds=262766.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง. การคาดการณ์สถานการณ์โรคไข้เลือดออก พ.ศ. 2565 [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 ธันวาคม 3]. เข้าถึงได้จาก: https://drive.google.com/drive/folders/1L9IlHT60Qixp3uoTgDOGAwvK2QjzDROq.

สิวลี รัตนปัญญา. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมและรูปแบบกิจกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2562;27(1):135-148.

วันทนา ขยันการนาวี. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในพื้นที่แนวป่าห้วยขาแข้ง อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2563.

สุรินธร กลัมพากร. การประยุกต์ใช้แนวคิดและทฤษฎีในการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชน. ใน: การสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชน: การประยุกต์แนวคิดและทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. ครั้งที่ 1. ขอนแก่น: หจก.โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา; 2554.

สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. สถิติการบริการด้านทะเบียนราษฎร ปี 2565 [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 ธันวาคม 30]. เข้าถึงได้จาก: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/newStat/stat/.

Daniel, W. W., & Cross, C. L. Biostatistics: A foundation of analysis in the health sciences (6th ed). New York: John Wiley and Sons; 1995.

Bloom, S. B. Human characteristics and school learning. New York: McGraw-Hill Companies; 1976.

โชติกา ภาษีผล. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ Learning Measurement and Evaluation. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2559.

ภานุวัฒน์ พรหมสังคหะ. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชนในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าควาย อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง. วาสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยทักษิณ. 2562;1(1):23-31.

Kuder, G. F., & Richardson, M. W. The theory of the estimation of test reliability. Psychometrika. 1937;3(2):151-160.

ธนันญา เส้งคุ่ย. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในตำบลท่าช้าง อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. สงขลา: มหาวิทยาลัยทักษิณ; 2563.

นภารัตน์ อู่เงิน. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของหัวหน้าครัวเรือนกลลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลป่ากลาง อำเภอปัว จังหวัดน่าน [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2564.

กิ่งแก้ว สำรวยรื่น, นิธิพงศ์ ศรีเบญจมาศ. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชนตำบลปากโท อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2565;16(1):78-88.