การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบท สถานการณ์ และสภาพปัญหาการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน 2) พัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน และ 3) ประเมินประสิทธิผลของรูปแบบที่พัฒนาขึ้น กลุ่มตัวอย่างเป็นเจ้าหน้าที่สาธารณสุข 222 คน และผู้ป่วยจิตเวชในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา 40 คน เครื่องมือวิจัยเป็นรูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แนวทางการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า

จังหวัดพระนครศรีอยุธยากำลังเผชิญปัญหาผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงเพิ่มขึ้น รูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การคัดกรองความเสี่ยงด้านจิตเวช 2) วางแผนการดูแลรายกรณี 3) ติดตามผลและเยี่ยมบ้าน 4) เสริมพลังทีมสุขภาพและครอบครัว 5) สร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน 6) ปรับปรุงแผน และ 7) การประเมินผล ประสิทธิผลของรูปแบบ พบว่า ทำให้ผู้ป่วยจิตเวชเข้าถึงบริการสาธารณสุขเพิ่มขึ้น 174 คน ได้รับการติดตามเพิ่มขึ้น 26 คน ลดอัตราการก่อความรุนแรงซ้ำของผู้ป่วยจากร้อยละ 7.27 เหลือร้อยละ 0.77 และลดจำนวนผู้ป่วยที่มีพฤติกรรมหลงผิดคิดทำร้ายตนเองหรือผู้อื่น ร้อยละ 1.65

ข้อเสนอแนะ หน่วยงานสาธารณสุขควรขยายผลรูปแบบนี้ไปยังชุมชนอื่น โดยการเสริมกำลังทีมสุขภาพ ครอบครัว และชุมชนในการดูแลและติดตามผู้ป่วยจิตเวชต่อเนื่อง เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการลดพฤติกรรมเสี่ยงและลดความรุนแรงได้อย่างชัดเจน