ความชุกของแบคทีเรียก่อโรคและกลุ่มโคลิฟอร์ม กรณีสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษในเขตสุขภาพที่ 6

บทคัดย่อ

              การศึกษานี้เป็นการศึกษาย้อนหลัง (Retrospective  Study)โดยศึกษาความชุกของแบคทีเรียก่อโรคและแบคทีเรียกลุ่มโคลิฟอร์มในตัวอย่างกลุ่มอาหารและน้ำ ในกรณีสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษของจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 6 (ชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทรา สระแก้ว และตราด) การตรวจวิเคราะห์เชื้อVibrio cholerae, Staphylococcus aureus Vibrio parahaemolyticus, Bacillus cereus, Clostridium perfringens, Salmonella spp.และแบคทีเรียกลุ่มโคลิฟอร์ม ใช้วิธี conventional method ตามวิธีมาตรฐานสากล ซึ่งผู้วิจัยได้ดำเนินการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล ระหว่างมกราคม  2557– พฤศจิกายน 2562 จำนวน 228 ตัวอย่างเทียบกับเกณฑ์กำหนดคุณภาพทางจุลชีววิทยาของอาหารและภาชนะสัมผัสอาหารของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ฉบับที่ 3 กับประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบับที่ 364(พ.ศ. 2556) เรื่องมาตรฐานอาหารด้านจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค ฉบับที่ 350 (พ.ศ. 2556) เรื่องนมโค ฉบับที่ 61 (พ.ศ.2524) เรื่องน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท และฉบับที่ 78 (พ.ศ.2527) เรื่องน้ำแข็ง พบว่าตัวอย่างส่วนใหญ่เก็บมาจากพื้นที่ของจังหวัดชลบุรีร้อยละ62.0 สถานที่เก็บตัวอย่างเป็นประเภทร้านจำหน่าย/ร้านขายของร้อยละ 40.0  เหตุการณ์สอบสวนโรคมีความถี่มากสุด 6 ครั้งในเดือนมิถุนายน มีตัวอย่างทั้งหมดไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 35.5 เมื่อแยกตามกลุ่มตัวอย่างพบว่าตัวอย่างกลุ่มอาหารและกลุ่มน้ำกับ น้ำแข็ง ไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 43.7 และ 28.8 ตามลำดับ กลุ่มน้ำกับน้ำแข็งปนเปื้อนโคลิฟอร์มเกินมาตรฐานสูงสุดถึงร้อยละ 45.7 พบเชื้อก่อโรค Salmonella spp. และ S. aureus ร้อยละ 6.9 และ 5.0 ตามลำดับ ส่วนกลุ่มอาหารพบไม่ผ่านตามมาตรฐานดังนี้ E. coli   ร้อยละ 45.8  B. cereus, V. parahaemolyticus, C.  perfringens, Salmonella spp.และ S. aureus ร้อยละ 41.2, 28.6, 26.7, 20.0 และ 19.0 ตามลำดับ  ทั้งกลุ่มอาหารกลุ่มน้ำ กับน้ำแข็ง พบปัญหาส่วนใหญ่จากโคลิฟอร์มและ E. coli  ซึ่งอาจเกิดจากสุขลักษณะการผลิตที่ไม่ดี  อาหารดิบ เช่นอาหารทะเลสด ยังคงเป็นอาหารกลุ่มเสี่ยงที่อาจจะทำให้เป็นโรคทางเดินอาหารได้ หากรับประทานแบบสุกๆดิบๆ เนื่องจากพบเชื้อก่อโรคปนเปื้อนหลายชนิด ส่วนอาหารปรุงสุกที่ตรวจพบเชื้อก่อโรค อาจปนเปื้อนภายหลังจากการปรุงสุกแล้ว ผู้ปรุงประกอบอาหารจึงควรให้ความสำคัญเรื่องสุขลักษณะ  ผู้บริโภคควรบริโภคอาหารที่ปรุงประกอบใหม่ ทิ้งไว้นานไม่เกิน 2 ชั่วโมง  กรณีนมโรงเรียนพาสเจอร์ไรซ์นอกจากผู้ผลิตต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ GMP แล้ว ผู้จำหน่ายควรเก็บรักษาไว้ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 4 องศาเซลเซียสตลอดเวลา