พฤติกรรมการใช้น้ำและคุณภาพน้ำบริโภคของประชาชนในชุมชนเหนือเขื่อนสิริกิติ์

บทคัดย่อ

        การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive Research) ในลักษณะของการศึกษาภาคตัดขวาง (cross-sectional study) เพื่อศึกษาคุณภาพน้ำบริโภคและพฤติกรรมการใช้น้ำบริโภคของประชาชนในชุมชนเหนือเขื่อนสิริกิติ์ ดำเนินการวิจัย 2 ส่วน ได้แก่ การวิเคราะห์คุณภาพน้ำโดยการเก็บตัวอย่างน้ำจากแหล่งน้ำบริโภค จำนวน 3 แห่ง คือ น้ำประปาหมู่บ้าน น้ำประปาภูเขา และน้ำบ่อตื้น ผู้วิจัยทำการวิเคราะห์ตัวอย่างน้ำด้วยวิธีการทางกายภาพ เคมีและทางจุลชีววิทยา การศึกษาพฤติกรรมการใช้น้ำบริโภคของประชาชนด้วยแบบสอบถาม โดยกลุ่มตัวอย่างเป็นประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชุมชนเหนือเขื่อนสิริกิติ์ที่มีอายุมากกว่า 20 ปี จำนวน 255 คน วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่างและพฤติกรรมการใช้น้ำบริโภคของประชาชนในชุมชนเหนือเขื่อนสิริกิติ์ โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า คุณภาพน้ำจากทั้ง 3 แห่ง มีการเจือปนของโคลิฟอร์มแบคทีเรีย (coliform bacteria) และฟีคัลโคลิฟอร์มฟีคัลโคลิฟอร์มแบคทีเรีย (fecal coliform bacteria) เกินเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำดื่ม (>1.1เอ็มพีเอ็น/100 มล.)

        ผลการศึกษาพบว่า ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่าง ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 53.70) อายุเฉลี่ย 50 ปี (SD =15.52) จบการศึกษาระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 60) และประกอบอาชีพเกษตรกร (ร้อยละ  53.70) สำหรับพฤติกรรมการใช้น้ำในการบริโภคเกือบทั้งหมดของกลุ่มตัวอย่างใช้แหล่งน้ำดื่มมาจากน้ำประปาภูเขา (ร้อยละ 98.80) รองลงมาคือบ่อน้ำตื้น (ร้อยละ 25.50) ก่อนนำมาดื่มไม่มีการปรับปรุงคุณภาพน้ำ (ร้อยละ 72.50) และส่วนใหญ่มีการเลี้ยงสัตว์รอบๆ บริเวณรองรับน้ำในระยะ 10 เมตร ซึ่งผลจากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาระบบการจัดการน้ำบริโภคในชุมชน และพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่เกิดจากน้ำเป็นสื่อของประชาชน