การพัฒนาสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่โดยพยาบาลในประเทศไทย: การทบทวนขอบเขตงานวิจัย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การทบทวนขอบเขตงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทบทวนขอบเขตรายละเอียดที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่โดยพยาบาลไทย ผลการทบทวนวรรณกรรมตั้งแต่ พ.ศ.2548 – 2566 จากฐานข้อมูลในประเทศ ไทยและนานาชาติ ได้งานวิจัย จำนวน 21 เรื่อง ซึ่งเป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ 17 เรื่อง (80.95%) และงานวิจัยเชิงปริมาณ 4 เรื่อง (9.05%) กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ใช้ยาสูบ ครอบครัวและผู้นำชุมชน กระบวนการทำวิจัยเป็นการนำแนวคิดการมีส่วนร่วมในชุมชน การเสริมพลังอำนาจ การสร้างเครือข่าย และการสร้างกระแสเพื่อรณรงค์ให้เกิดสถานที่สาธารณะ ชุมชน โรงเรียน วัด มัสยิด รวมถึงในบ้านให้ปลอดบุหรี่ ผลลัพธ์ของพัฒนาสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่โดยพยาบาล ก่อให้เกิดนโยบายชุมชนปลอดบุหรี่ บ้านปลอดบุหรี่ ร้านค้า วัด/มัสยิด และสถานศึกษาที่ปลอดจากควันบุหรี่ การสัมผัสควันบุหรี่มือสองลดลง การใช้สัญลักษณ์ ป้ายคำเตือนต่าง ๆ ภายในบ้านและที่สาธารณะ นอกจากนั้นผลสำเร็จดังกล่าวนี้ยังทำให้ผู้ใช้ยาสูบเลิกสูบบุหรี่ รวมถึงมีปริมาณการใช้ยาสูบและระดับการติดนิโคตินลดน้อยลง
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข กรมควบคุมโรค. (2565). แผนปฏิบัติการด้านการควบคุมยาสูบแห่งชาติฉบับที่สาม พ.ศ. 2565-2570. อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
กอบกุล สาวงศ์ตุ้ย, มณฑา เก่งการพานิช, ดิลกา ไตรไพบูลย์, อรพรรณ กาศโอสถ, และจุรีมาศ ไทยงาม. (2558). ผลการดำเนินกิจกรรมลดและเลิกบุหรี่เชิงรุก โดยชุมชนมีส่วนร่วม ตำบลล้อมแรด อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง. วารสารพยาบาล, 64(1), 22-28.
ณธรรศ คูสกุลวัฒน, เรืองอุไร แสนสุข, และสุปราณี ชุมจันทร์. (2566). ชุมชนต้นแบบลดและเลิกบุหรี่ ณ ชุมชนตาดแคน จังหวัดมุกดาหาร. วารสารพยาบาล, 72(1), 1-9.
ณัฏฐกานต์ จุลจันทนโพธิ์, สมพงษ์ พานพล, และสมปอง เสนา. (2563). การพัฒนารูปแบบ ลด ละ เลิก ในชุมชน กรณีศึกษา หมู่ 7 บ้านแก่นเท่า ตำบลบ้านฝาง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น. https://gishealth.moph.go.th/healthmap/upload/document/work_15011_091120_111335.pdf
ธฤตา ไพรทวีพงศ์ และอมรรัตน์ พงษ์จรรยากุล. (2557). ผลของการรณรงค์เรื่องพิษภัยบุหรี่ในอาสาสมัครและผู้นำชุมชนโดยชมรมผู้ไร้กล่องเสียง โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารพยาบาล, 63(1), 23-27.
นันทิกา อนันต์ชัยพัทธนา และปรีชา อุปโยคิน. (2560). การพัฒนารูปแบบการสนับสนุนทางสังคมและเครือข่ายทางสังคมเพื่อการเลิกบุหรี่: กรณีศึกษา บ้านสันนายาว อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย. วารสารการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา, 18(1), 39-53.
นัยนา หนูนิล, สายฝน เอกวรางกูร, และเรวดี เพชรศิราสัณห์. (2560). กระบวนการนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพสู่การขับเคลื่อนจังหวัดตรังปลอดบุหรี่. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 11(3), 414-426.
พีรยา สุธีรางกูร, ทัศนีย์ รวิวรกุล, สุรินธร กลัมพากร, กัลยา ศารทูลทัต, พัชรินทร์ อัจนากิตติ, และฐาปนี ภานุภาส. (2566). ผลของรูปแบบการพยาบาลชุมชนเพื่อบ้านปลอดบุหรี่ต่อการเลิกสูบบุหรี่ในครอบครัว. วารสารพยาบาล, 72(1), 27-35.
พระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560. (2560, 5 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 39 ก. หน้า 27-47.
วิลาวัลย์ หลักเขต, สำราญ พูลทอง, และสุปราณี เมืองโคตร. (2560). รูปแบบการดำเนินงานบ้านปลอดบุหรี่แบบมีส่วนร่วม ในพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปทุม อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์, 1(2), 20-37.
ศุภวิทย์ เปี่ยมพงศ์สานต์. (2530). แนวคิดเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อมที่สำคัญของประเทศไทย. วารสารประชากรศาสตร์, 2(2), 1-10.
สมจิต แดนสีแก้ว, ดลวิวัฒน์ แสนโสม, วาสนา รวยสูงเนิน, นพนันท์ ชัยภูมิ, ภัทรวรรณ นิสยันต์, และเกษม ตำนอก. (2562). การเสริมพลังอำนาจผู้ป่วยเรื้อรังในการสร้างบ้านปลอดบุหรี่เพื่อป้องกันภาวะฉุกเฉิน. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 37(1), 231-240.
Argefa, T. G., Kassa, S. A., & Mdege, N. D. (2022). Second-hand tobacco smoke exposure and smoke-free environments in Ethiopia: A scoping review and narrative synthesis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(14), 8404. https://doi.org/10.3390/ijerph19148404
Levac, D., Colquhoun, H., & O’Brien, K. (2010). Scoping studies: Advancing the methodology. Implementation Science, 5, Article 69. https://doi.org/10.1186/1748-5908-5-69
Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., & Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. BMJ, 339, b2535. https://doi.org/10.1136/bmj.b2535
National Institute for Health and Care Research. (2023). PROSPERO International prospective register of systemic reviews. University of York, Centre for Reviews and Dissemination.
Orton, S., Jones, L. L., Cooper, S., Lewis, S., & Coleman, T. (2014). Predictors of children’s secondhand smoke exposure at home: A systematic review and narrative synthesis of the evidence. PLOS ONE, 9(11), Article e112690. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0112690
Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Moutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S.,…, Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372, n71. http://dx.doi.org/10.1136/bmj.n71
Suteerangkul, P., Lagampan, S., Kalampakorn, S., & Auemaneekul, N. (2021). The effects of community participation program on smoke-free homes in a suburban community of Thailand. Tobacco Induced Diseases, 19(May), 35. https://doi.org/10.18332/tid/133876
Thanomsat, K., Yunibhand, J., & Preechawong, S. (2022). Effectiveness of an integrated smoking cessation service model on smoking status: A preliminary study. Tobacco Induced Diseases, 20, 104. http://doi.org/10.18332/tid/155375
Tufanaru, C., Munn, Z., Aromataris, E., Campbell, J., & Hopp, L. (2020). Chapter 3: Systematic reviews of effectiveness. In Aromataris E, & Munn Z (Eds.). JBI manual for evidence synthesis. The Joanna Briggs Institute. https://doi.org/10.46658/JBIMES-20-04
