กรณีศึกษางานทันตสาธารณสุขแบบชุมชนมีส่วนร่วม : โครงการแก้ปัญหาผลกระทบการมีฟลูออไรด์ในน้ำสูงเกินมารฐาน จังหวัดลำปาง

Abstract

ลําปางเป็นจังหวัดในภาคเหนือที่จัดว่าเป็น พื้นที่เสี่ยงสูงต่อการพบปัญหาฟันตกกระเนื่องจาก เป็นจังหวัดที่อยู่ในบริเวณที่มีสายแร่ฟลูออไรด์ ซึ่ง เป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพในการทําเหมืองแร่ฟลูออไรด์ แหล่งน้ําพุร้อน และพบความชุกฟันตกกระในเด็ก อายุ 12 ปี ระดับเล็กน้อยถึงรุนแรง ประมาณร้อยละ 10? ฟันตกกระเป็นปัญหาจากการได้รับฟลูออไรด์ ในปริมาณที่มากเกินในช่วงวัยที่ฟันกําลังสร้าง และน้ําบริโภคเป็นแหล่งของฟลูออไรด์ที่สําคัญ

ปี พ.ศ.2543 สํานักงานสาธารณสุขจังหวัด ลําปางร่วมกับกรมอนามัยได้จัดทําโครงการแก้ ปัญหาผลกระทบของการมีฟลูออไรด์ในแหล่งน้ําสูง เกินมาตรฐาน ตามมาตรฐานน้ําบริโภคกรมอนามัย 2540 ฟลูออไรด์ไม่มากเกิน 0.7 มิลลิกรัม/ลิตร ในพื้นที่นําร่อง 3 อําเภอ และขยายพื้นที่ดําเนินการ อีกในปีต่อๆมารวมเป็น 3 ปี ปัจจุบันพื้นที่ดําเนิน การมากกว่า 30 หมู่บ้าน ใน 10 อําเภอ แก้ไข ปัญหาในประชากรกว่า 2,700 ครัวเรือน

การดําเนินงาน

แบ่งพื้นที่ดําเนินงานตามปริมาณฟลูออไรด์ ในน้ําบริโภคกล่าวคือกลุ่มที่สูงกว่า 1.5 มิลลิกรัม/ ลิตร (จํานวน 12 แห่งในปี 2543) และมากกว่า 0.7 มิลลิกรัม/ลิตร เป็นการทํางานร่วมกันระหว่าง เจ้าหน้าที่ภาครัฐจากหน่วยงานต่างๆ ได้แก่ ทันต บุคลากรในระดับจังหวัดและอําเภอ เจ้าหน้าที่ สาธารณสุข (สถานีอนามัยและสํานักงานสาธารณสุข อําเภอ) นักวิชาการสุขาภิบาลระดับจังหวัดและ อําเภอ นักวิชาการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม ศูนย์ อนามัยสิ่งแวดล้อม ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพเขต 10 ศูนย์ทันตสาธารณสุขระหว่างประเทศ กองทันต สาธารณสุข กรมอนามัย และภาคชุมชน ได้แก่ ตัวแทนจากองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น (อบต.) เทศบาล อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) เป็นต้น  โดยแต่ละส่วนทํางานร่วมกันภายใต้บทบาทหน้าที่ และความชํานาญของตน