กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากและสภาวะสุขภาพช่องปากเด็ก ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ ประเมินประสิทธิผลกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากที่ดำเนินการในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก  โดยวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากเด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก กับสภาวะสุขภาพช่องปากเด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก  รวบรวมข้อมูลจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 433 แห่ง ในพื้นที่12 จังหวัด มีเด็ก 10,116 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติไคสแควร์  ผลการศึกษา เด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กมีอายุต่ำสุด 12 เดือน สูงสุด 76 เดือน ร้อยละ 97.2 มีอายุระหว่าง 24 – 59 เดือน  การตรวจสุขภาพช่องปากพบ เด็กฟันไม่สะอาดร้อยละ 26.3 ฟันผุร้อยละ 64.3 มีค่าเฉลี่ยฟันผุถอนอุด 3.8 ซี่ต่อคน เมื่อจำแนกกลุ่มพบเด็กมีฟันไม่สะอาดและมีฟันผุเพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับตามอายุที่เพิ่มขึ้น  ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กจัดกิจกรรมแปรงฟันหลังอาหารกลางวันร้อยละ 96.8  จัดผลไม้เป็นอาหารว่าง 3-5 วันต่อสัปดาห์ร้อยละ 83.4 และทุกแห่งจัดนมจืดให้เด็ก  ด้านพฤติกรรมมีเด็กแปรงฟันตอนเช้าก่อนมาศูนย์ร้อยละ 90.4  เด็กนำขนม นมเปรี้ยว/นมหวาน และนมขวด มากินที่ศูนย์ ร้อยละ 25.4, 14.6 และ 14.1 ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์พบ เด็กฟันไม่สะอาดมีฟันผุมากกว่าเด็กฟันสะอาด (p<.001)  เด็กที่ไม่นำขนม นมเปรี้ยว/นมหวานมากินที่ศูนย์ฯ เด็กที่แปรงฟันตอนเช้า มีฟันสะอาดกว่า และฟันผุน้อยกว่า เด็กที่ไม่มีพฤติกรรมดังกล่าว (p<.001)   และพบเด็กในศูนย์ฯ ที่จัดผลไม้เป็นอาหารว่าง 3-5 วันต่อสัปดาห์ มีฟันสะอาดกว่า และฟันผุน้อยกว่า เด็กในศูนย์ฯที่ไม่ทำ หรือทำกิจกรรมนี้ได้น้อยกว่า 3 วันต่อสัปดาห์ (p<.001)  ส่วนเด็กในศูนย์ฯที่แปรงฟันหลังอาหารกลางวันทุกวัน มีฟันสะอาดกว่าเด็กในศูนย์ฯที่ไม่ได้จัดกิจกรรมนี้ (p = .001) แต่มีฟันผุไม่ต่างกัน  ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก มีประสิทธิผลทำให้เด็กมีฟันสะอาดและป้องกันฟันผุได้  และควรเพิ่มกิจกรรมกระตุ้นผู้ปกครองดูแลการบริโภคขนมของเด็ก และแปรงฟันให้เด็กทุกวัน