การประเมินผลโครงการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ จังหวัดกระบี่ ปี 2554
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลโครงการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ในชมรมผู้สูงอายุ จังหวัดกระบี่ ในด้านบริบทของโครงการ , ปัจจัยนำเข้า , กระบวนการและขั้นตอนการดำเนินงาน และผลผลิตของโครงการ วัสดุอุปกรณ์และวิธีการ การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยแบบพรรณนา กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้สูงอายุที่เข้าร่วมกิจกรรมในการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมผู้สูงอายุ จำนวน 281 คน , คณะกรรมการชมรมผู้สูงอายุ จำนวน 67 คน และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือทันตบุคลากรที่รับผิดชอบงานเสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุในชมรม จำนวน 10 คน การสุ่มตัวอย่าง สุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงในชมรมผู้สูงอายุ จำนวน 8 แห่ง จากนั้นสุ่มตัวอย่างอย่างง่ายในผู้สูงอายุ และกรรมการชมรมผู้สูงอายุในแต่ละอำเภอ และสุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง สำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือทันตบุคลากร เครื่องมือที่ใช้การวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามแบบมีโครงสร้างสำหรับผู้สูงอายุ , คณะกรรมการชมรม และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือทันตบุคลากร ทดสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถาม ด้วยวิธีหาค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบราค (coeffieient alpha) เท่ากับ 0.968 , 0.856 และ 0.736 ตามลำดับ และการสนทนากลุ่ม สำหรับคณะกรรมการชมรมผู้สูงอายุ การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis)
ผลการศึกษา ในด้านบริบทของโครงการ พบว่ามีความสอดคล้องกับการวัตถุประสงค์การดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพในชมรมผู้สูงอายุและสอดคล้องกับปัญหาความต้องการของผู้สูงอายุ สำหรับด้านปัจจัยนำเข้า ชมรมผู้สูงอายุมีความพร้อมในการดำเนินโครงการในด้านต่างๆในระดับปานกลาง แต่ยังขาดแคลนงบประมาณในการดำเนินงาน ในด้านกระบวนการและขั้นตอนการดำเนินงาน พบว่ากิจกรรมส่วนใหญ่ เป็นการสนับสนุนวัสดุอุปกรณ์ในการแปรงฟันและการให้ความรู้ในการดูแลสุขภาพช่องปากร่วมกับการฝึกทักษะการแปรงฟันเป็นหลัก และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและทันตบุคลากร มีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการระดับปานกลาง และด้านผลผลิต/ผลลัพธ์ของโครงการ พบว่าผู้สูงอายุในชมรม ส่วนใหญ่มีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากที่ดีและมีความพึงพอใจในการดำเนินโครงการในระดับสูง
ข้อเสนอแนะ การดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ ให้เข้มแข็งและยั่งยืน ควรส่งเสริมให้มีการนำแนวคิดของกฎบัตรออสตาวา (Ottawa charter ) มาใช้ในการดำเนินการ และต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่นและหน่วยงานภาครัฐที่จะบูรณการการทำงานในการส่งเสริมสุขภาพร่วมกันในภาพรวม เพื่อให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพช่องปากและคุณภาพชีวิตที่ดีต่อไป
Downloads
Article Details
เอกสารอ้างอิง
2. กระทรวงพัฒนาสังคมและความั่นคงของมนุษย์. พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546
3. Institute of Geriatric Medicine. Older Persons in Thailand 20004. Institute of Geriatric Medicine Department of Medical Services, Ministry of public Health. 2004 ;3-4
4. สารประชากร สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ปีที่ 18 ฉบับวันที่ 1 กรกฎาคม 2552.
5. คณะกรรมการส่งเสริมและประสานงานผู้สูงอายุแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. แผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2545 – 2564. กรุงเทพมหานคร 2545 : 7-18
6. Petersen PE. ,Yamamato T. Improving the oral health of older people: the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dent Oral Epidemiol. 2005. Apr ; 33(2): 81-92.
7. สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศ ครั้งที่ 6 ประเทศไทย พ.ศ. 2549 – 2550. กรกฎาคม 2551. โรงพิมพ์
สำนักกิจการองค์การทหารผ่านศึก.
8. กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการดำเนินงาน โครงการส่งเสริมป้องกันโรคในช่องปากผู้สูงอายุ ตามชุดสิทธิประโยชน์ทางทันตกรรม ภายใต้โครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าปี 2551. มีนาคม 2551. โรงพิมพ์สำนักงานกิจการองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
9. สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ สำหรับทันตแพทย์ที่ปฎิบัติงานในโรงพยาบาล. กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. กันยายน 2554 . โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประทศไทย จำกัด
10. Guili Zhang, et al. Using the Context, Input, Process, and Product Evaluation Model (CIPP) as a Comprehensive Framework to Guide the Planning, Implementation, and Assessment of Service-learning Programs. Journal of Higher Education Outreach and Engagement, Volume 15, Number 4, p. 57, (2011)
11. Chalmers JM. Oral health promotion for our ageing Australian population. Aust dent J. 2003. Mar; 48(1):2-9.
12. McGrath C. , Zhang W. ,Lo EC. A review of the effectiveness of oral health promotion activities among elderly people. Gerodontology. 2009. Jun ; 26(2): 85-96
13. Petersen PE , Kandelman D , Arpin S ,Ogwa H. Global oral health of older people--call for public health action. Community Dent Health. 2010 Dec;27(4 Suppl 2):257-67.
14. Frazao P , Marques D. Effectiveness of a Community Health Worker Programe on Oral Health Promotion. Rev Saude Pubiica. 2009 . Jun ;43(3) : 463-71
15. Pulver Lisa ,Fitzpatrick Sally ,Ritchie Jan ,Norrie Marion. Filling the Gap : An Evaluation of a Voluntary Dental Program Within an Aboriginal and Torres Strait Islander Community Controlled Primary Health Service. Aboriginal &Islander Health Worker Journal. 2010. July/August ;43 (4): 3-7.
16. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. รายงานประจำปี สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2553. กุมภาพันธ์ 2555 . โรงพิมพ์ ที คิว พี จำกัด.
