การพัฒนารูปแบบในการรณรงค์ลดการบริโภคหวานในนักเรียนประถมศึกษา:กรณีศึกษาจังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการจัดกิจกรรมรณรงค์ลดการบริโภคหวานใน นักเรียนประถมศึกษาและเพื่อสํารวจข้อมูลปริมาณน้ําตาลที่ได้รับของนักเรียนประถมศึกษา โดยดําเนินการใน โรงเรียนเอกชนนําร่อง 3 แห่ง คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างจากนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3-4 ปีการศึกษา 2548 จํานวน 1,035 คน ทําการวิจัยเชิงปฏิบัติการโดยนํากลยุทธ์การสร้างกระแส หลักทฤษฎีการเรียนรู้ และเทคนิค การติดตามประเมินผลมาประยุกต์ใช้ ผลการศึกษา พบว่า ในช่วงแรก จัดกิจกรรมการสร้างกระแสโดยมีนักเรียน ร่วมส่งนิทาน “ทําไมมดไม่มีฟัน” 852 คน และ ร่วมขยายเครือข่ายในครอบครัวและเพื่อนได้สมาชิก 5,644 คน ต่อจากนั้นทําการปรับพฤติกรรมโดยใช้รูปแบบการเรียนรู้ปัญหาด้วยตนเองจากการสํารวจการบริโภคน้ําตาลหวานล้น ได้ข้อมูลเชิงประจักษ์เฉลี่ยการบริโภคน้ําตาล 21.04 ช้อนชาต่อคนต่อวัน แข่งขันการดื่มนมจืดในช่วง 1 เดือน สูงสุด 106 ถุง จัดกิจกรรมพัฒนาศักยภาพและองค์ความรู้สนับสนุนการปรับพฤติกรรม โดยการอ่านฉลากขนมจาก เปลือกขนมที่รับประทาน พบบรรจุภัณฑ์ของนมเปรี้ยวสูงสุด รองลงมาเป็นซองขนมกรุบกรอบ จัดเวทีแลกเปลี่ยน เรียนรู้ของนักเรียนโดยการอบรมและนักเรียนร่วมสรุปสื่อเป็นภาพการดูแลสุขภาพช่องปากตนเองได้ภาพ 62 ภาพ และจัดกิจกรรมการติดตามผลโดยการบันทึกตารางการรับประทานอาหารหวานใน 1 สัปดาห์ ซึ่งพบนักเรียน บริโภคหวานเกิน 2 ครั้งต่อวันร้อยละ 38.8 บันทึกธนาคารความดีลดบริโภคหวานในช่วงเวลา 5 เดือน พบนักเรียน รับประทานอาหารอันตรายต่อฟันอย่างน้อย 1 ครั้ง ร้อยละ 46.73 และสุ่มสํารวจการบริโภคน้ําตาลหวานล้น เฉลี่ยบริโภค 15.89 ช้อนชาต่อคนต่อวัน ในช่วง 2 ปีต่อมา ดําเนินกิจกรรมโดยบูรณาการเข้ากับกิจกรรมหลัก ของโรงเรียน และกิจกรรมโครงการเด็กไทยทําได้โดยโรงเรียนดําเนินการ ส่วนภาคสาธารณสุขจัดสนับสนุน องค์ความรู้ใหม่และสื่อ ตลอดจนจัดให้มีกิจกรรมกระตุ้นนักเรียนและสํารวจการบริโภคน้ําตาลหวานล้นเพื่อ ติดตามผลเป็นระยะ ซึ่งรูปแบบชุดกิจกรรมดังกล่าวส่งผลต่อการบริโภคน้ําตาลของนักเรียนจาก 21.04 ช้อนชา ต่อคนต่อวันในปีการศึกษา 2548 เหลือ 13.32 ช้อนชาต่อคนต่อวันในปีการศึกษา 2550