ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพของผู้สูงอายุในคลินิกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข จังหวัดสมุทรปราการ

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัย ความรู้ ความเชื่อ พฤติกรรม ทันตสุขภาพ กับคุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพของผู้สูงอายุ จํานวน 433 คน ณ คลินิกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาล สังกัดสํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ในจังหวัดสมุทรปราการ ระหว่างวันที่ 3-7 มีนาคม 2551 จัดเก็บ ข้อมูลโดยใช้แบบตรวจสุขภาพช่องปาก และแบบสัมภาษณ์ ที่ได้พัฒนาจากแบบตรวจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ สําหรับการตรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติ กําหนดให้คุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพที่ดี ประกอบด้วยการมี ฟันธรรมชาติใช้งานได้อย่างน้อย 20 % ไม่มีร่องลึกปริทันต์ ใน 6 ส่วนของปาก (sextants) และมีฟันหลัง สบกันดีอย่างน้อย 4 คู่ นํามาวิเคราะห์ความสัมพันธ์กับปัจจัยที่ศึกษาโดยใช้สถิติใค-สแควร์ (Chi-Square) และ วิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติก (Multiple Logistic Regression) ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่าง 2 ใน 3 เป็นกลุ่มอายุ 60-69 ปี ร้อยละ 19 มีการศึกษาสูงกว่าระดับประถมศึกษา ร้อยละ 9.7 ใช้สิทธิข้าราชการและ พนักงานรัฐวิสาหกิจ ที่เหลือเป็นบัตรทอง ร้อยละ 68.1 ได้รับข่าวสารทันตสุขภาพ เกือบครึ่งหนึ่งได้จากสื่อทาง โทรทัศน์ ร้อยละ 87.5 มีโรคประจําตัว อย่างน้อย 1 ชนิด โดยร้อยละ 74.36 เป็นโรคความดันโลหิตสูงและ หรือเบาหวาน ร้อยละ 69.2 มีความรู้ทันตสุขภาพดี ร้อยละ 89.8 มีความเชื่อด้านดูแลทันตสุขภาพไม่ดี และร้อยละ 86.8 มีพฤติกรรมทันตสุขภาพดี กลุ่มตัวอย่างมีฟันใช้งานได้เฉลี่ย 15.49 ซีต่อคน ร้อยละ 37 มีฟันธรรมชาติ ใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่ ร้อยละ 40 มีฟันหลังใช้งานได้สบกัน 4 คู่ขึ้นไป ร้อยละ 24 มีสภาวะร่องลึกปริทันต์ ร้อยละ 34.2 มีคุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพดี เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างคุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพ กับปัจจัยต่างๆ ที่ละตัว พบว่าไม่มีความสัมพันธ์กันทางสถิติ แต่เมื่อนําปัจจัยหลายตัวเข้ามาพิจารณาร่วมกันจะ พบว่าปัจจัยการประกอบอาชีพก่อนเกษียณ และปัจจัยการเป็นโรคความดันโลหิตสูงและหรือเบาหวานมีความ สัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตด้านทันตสุขภาพอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ