การพัฒนารูปแบบความรอบรู้สุขภาพช่องปากเกี่ยวกับการป้องกันมะเร็งช่องปากของผู้สูงอายุ ในเขตสุขภาพที่ 4 กระทรวงสาธารณสุข
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
โรคมะเร็งช่องปากส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบความรอบรู้สุขภาพด้านการป้องกันมะเร็งช่องปากของผู้สูงอายุในเขตสุขภาพที่ 4 โดยใช้การวิจัยแบบผสมผสาน 3 ระยะ ได้แก่ (1) การวินิจฉัยปัญหาและความต้องการ ด้วยข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างเชิงปริมาณ ได้แก่ ผู้สูงอายุ จำนวน 372 คน และด้วยข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย ทันตแพทย์ ทันตาภิบาล อาสาสมัครสาธารณสุขบ้าน (อสม.) และผู้นำชุมชนรวม 18 คน (2) การพัฒนารูปแบบและ (3) การทดลองใช้และประเมินผล โดยกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุ จำนวน 40 คน เป็นระยะเวลา 4 สัปดาห์และติดตามผลอีก 2 สัปดาห์ รวมระยะเวลา 6 สัปดาห์ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามความรอบรู้สุขภาพช่องปากเกี่ยวกับการป้องกันมะเร็งช่องปากของผู้สูงอายุ แบบแนวทางสัมภาษณ์เชิงลึก และกิจกรรมการเรียนรู้ 7 กิจกรรม ประกอบด้วยการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพช่องปาก การสร้างความเข้าใจข้อมูลสุขภาพช่องปาก การโต้ตอบแลกเปลี่ยนและซักถาม การตัดสินใจด้านสุขภาพช่องปาก การบอกต่อข้อมูลสุขภาพช่องปาก การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ การตรวจสอบโรคในช่องปากด้วย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวแบบวัดซ้ำและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่าก่อนการพัฒนา ผู้สูงอายุมีระดับความรอบรู้สุขภาพช่องปากอยู่ในระดับปานกลาง โดยมีค่าเฉลี่ยคะแนนรวมเท่ากับ 1.50 ± 0.42 หลังเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ทั้ง 7 กิจกรรม พบว่ามีคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p <0.05) สรุปว่า รูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้ 7 กิจกรรม สามารถเพิ่มระดับความรอบรู้สุขภาพช่องปากเกี่ยวกับการป้องกันมะเร็งช่องปากใน
กลุ่มตัวอย่างนี้ได้
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
National Statistical Office of Thailand. The 2023 elderly population survey report [in Thai]. Bangkok: NSO; 2024.
Sermsuti-Anuwat N, Pongpirul K. Association between oral health literacy and number of remaining teeth among older Thai adults. J Int Soc Prev Community Dent. 2021;11(3):296–302. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8051955/
Dhanuthai K, Rojanawatsirivej S, Subarnbhesaj A, Thosaporn W, Kintarak S. A multicenter study of oral malignant tumors from Thailand. J Oral Maxillofac Pathol. 2016 20(3):462-466.
Sischo L, Broder HL. Oral health-related quality of life: what, why, how, and future implications. J Dent Res. 2011;90(11):1264–1270.
Sung H, Ferlay J, Siegel RL, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2021;71(3):209–49.
Petersen PE. Oral cancer prevention and control – The approach of the World Health Organization. Oral Oncol. 2009;45(4–5):454–60.
Khamrin P, Thummathai P, Srisorrachatr S, Nuntaboot K. Factors associated with health literacy, self-efficacy, social support, and oral health care behaviors among elderly in northern border community, Thailand. Int J Dent Hyg. 2022;20(4):720–728.
Sermsuti-anuwat N, Piyakhunakorn P. Association between oral health literacy and number of remaining teeth among the Thai elderly: a cross-sectional study. BMC Oral Health. 2021;21:190.
Panat P, Sermsuti-anuwat N. The associations between oral health literacy and oral health-related behaviours among community-dwelling older people in Thailand. Int J Dent Hyg. 2021;19(2):157–164.
Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int. 2000;15(3):259–67.
Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12:80.
Sermsuti-Anuwat N, Pongpirul K. Association between oral health literacy and oral health status among older adults in Thailand. PLoS One. 2021;16(6):e0252644.
Pengjun W. Thai health literacy assessment manual [in Thai]. Nonthaburi: Department of Health Service Support, Ministry of Public Health; 2017.
Schaffer MA. Social support. In: Rice VH, editor. Handbook of stress, coping, and health: Implications for nursing research, theory, and practice. Thousand Oaks (CA): Sage; 2004. p.129–47.
Daniel WW. Biostatistics: A foundation for analysis in the health sciences. 7th ed. New York: Wiley; 2010.
Kaewkamnerdpong N, et al. Oral health and masticatory difficulty among Thai older adults: findings from the National Oral Health Survey. J Dent Public Health. 2023;53(2):85–94.
Kumar R. Research methodology: a step-by-step guide for beginners. 5th ed. London: SAGE; 2019.
Suttagul K, Hunnirun P. Development of oral health literacy model for elementary school students in Health Region 5. Journal of Nursing and Health Sciences. 2019;13(4):135-149.
Hoonniran P, Riewpaiboon A, Kengganpanich M, Taneepanichskul S. Development and validation of the Thai health literacy scale. J Health Res. 2016;30(5):335–43.
Khanittha S. Participatory learning process for improving oral health care behavior among Thai older adults. J Dent Public Health. 2013;23(2):75–84. [in Thai]
Nilubon C. Community-based social support intervention to enhance oral health literacy and practices among the elderly. Thai J Health Promot. 2021;44(1):112–25. [in Thai]
Srisuwan P, Chantarasombat C. Satisfaction of older adults towards participatory oral health literacy activities in Health Region 4, Thailand. Thai Dent Public Health J. 2022;47(3):215–27. [in Thai]
