วิเคราะห์เดี่ยวระนาดเอกเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น : กรณีศึกษา พันโทเสนาะหลวงสุนทร (ศิลปินแห่งชาติ) (A Musical Analysis of Na Ray Plang Rup in third variation for Ranad Ek Solo : Case Study of Lieutenant Colonel Sanoh Luangsoonthorn (National artist))

Abstract

            การศึกษาวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและบริบทของเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น และวิเคราะห์อัตลักษณ์ทางเดี่ยวระนาดเอกเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น : กรณีศึกษา พันโทเสนาะ  หลวงสุนทร (ศิลปินแห่งชาติ) ผลจากการศึกษาพบว่า เพลงนารายณ์แปลงรูป 2 ชั้นของเดิมรวมอยู่ในเพลงช้าเรื่องมอญแปลง ส่วนทำนอง 3 ชั้นนั้น พระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์) เป็นผู้แต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยการศึกษาวิจัยเดี่ยวระนาดเอกเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น ในครั้งนี้ เป็นทางที่ หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ได้ประพันธ์ขึ้นแล้วได้ถ่ายทอดให้แก่พันโทเสนาะ หลวงสุนทร (ศิลปินแห่งชาติ)

            จากการวิเคราะห์การดำเนินทำนองในทางเดี่ยวระนาดเอกนั้น พบว่าลักษณะการดำเนินทำนองในทางเดี่ยวอาศัยทำนองหลักเป็นเค้าโครงในการดำเนินทำนอง การดำเนินทำนองแบ่งออกเป็น 2 เที่ยว โดยในเที่ยวที่ 1 การดำเนินทำนองเน้นการบรรเลงเก็บดำเนินทำนอง ผสมกับการใช้กลวิธีการบรรเลงแบบสะบัด สะเดาะ ขยี้ การบรรเลงเป็นคู่ 16 โดยการขึ้นเพลงนั้นมีการใช้กลวิธีการบรรเลงแบบขยี้ที่ยาวมาก ซึ่งเป็นการบรรเลงที่ต้องใช้ความสามารถของผู้บรรเลงอย่างมาก ส่วนการดำเนินทำนองของระนาดเอกในเที่ยวที่ 2 นั้น พบว่า การดำเนินทำนองมีการใช้กลวิธีพิเศษคือ การรัวเป็นทำนอง และการรัวแบบไขว้มือ ซึ่งถือเป็นกลวิธีที่โดดเด่นที่สุดในเพลงเดี่ยวระนาดเอกเพลงนารายณ์แปลงรูป สามชั้น ทางนี้

               The purpose of this research was to study background context and analyze the uniqueness of Na Ray Plang Rup in third variation for Ranak Ek Solo : Case study of of Lieutenant Colonel Sanoh Luangsoonthorn (National artist). The result presented that the piece was originally included in Pleng Char (Slow Music) called “Mon Plang”, while “Third variation” melody was written by Phraya Prasan Duriyasap (Plaek Duriyasap) in the reign of the King Rama VI. In the research found that Ranad Ek solo in Na Ray Plang Rup in third variation, was written by Luang Pradit Pairoh (Sorn Silbanleng) and he passed on his knowledge to Lieutenant Colonel Sanoh  Luangsoonthorn (National artist).

               From the analysis of Ranad Ek’s performance, it demonstrated that used the original melody as the outline for music. The melody playing was divided into two rounds. In the first round, Ranad Ek continuously played the melody combining with playing methods: Sabud (Acciaccaturas), Sadoh (Trible Stroking), and Ka-Yi (Fioritura). Playing the melody in 16th interval with long improvising melodic ornamental method, therefore; the player had to be well-skilled. For the second round, the melody was played with special playing methods: melodic ornamental improvising and improvising the melody with cross-handed. These two techniques were remarkable methods of Ranad Ek solo in Narai Plang Roop Sam Chan.