การพัฒนาสมรรถนะการคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำหมู่บ้าน:การสังเคราะห์งานวิจัยอย่างเป็นระบบ (The development of health volunteers’ competencies in non-communicable diseases screening: A systematic review)

บทคัดย่อ

การทบทวนงานวิจัยอย่างเป็นระบบครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสรุปแนวทางการพัฒนาสมรรถนะการคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน งานวิจัยที่ทั้งตีพิมพ์และไม่ได้รับการตีพิมพ์ที่เป็นภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 – 2559 ในฐานข้อมูลอิเล็คโทรนิกส์ ได้แก่ Thaijo, Thailist, CINAHL, ห้องสมุดสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ มีงานวิจัยที่ผ่านเกณฑ์การคัดเลือก 7 เรื่อง เป็นงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสารจำนวน 5 เรื่อง (ร้อยละ 71.43) และเป็นงานวิจัยที่ไม่ได้ตีพิมพ์ จำนวน 2 เรื่อง (ร้อยละ 28.57)  จากการทบทวนงานวิจัยทั้ง  7 เรื่อง เมื่อนำมาประเมินระดับความน่าเชื่อถือตามเกณฑ์ของ สเตทเลอร์ (Stetler, 1998) พบว่ามีความน่าเชื่อถืออยู่ในระดับ 3  จำนวน 6 เรื่อง ระดับ 4 จำนวน 1 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่าแนวทางการพัฒนาสมรรถนะการคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมีอยู่ 3 วิธีคือ 1)วิธีการให้ความรู้โดยการบรรยาย สาธิตและสาธิตย้อนกลับ 2)วิธีการสร้างทัศนคติ ความคิด ความรู้สึกโดยการเล่าประสบการณ์ และการสะท้อนคิด และ3) วิธีการฝึกทักษะจากการปฏิบัติจริง ซึ่งทั้ง 3 วิธีการส่งผลให้ อสม.มีความรู้อยู่ในระดับสูง ความสามารถในการโน้มน้าวชักจูงใจอยู่ในระดับสูง และทักษะการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าบุคลากรทางสาธารณสุข สามารถนำแนวทางการพัฒนาดังกล่าวมาใช้ในการพัฒนาสมรรถนะการคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของ อสม. อีกทั้งผู้บริหาร บุคลากรในทีมสุขภาพควรสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการพัฒนาสมรรถนะการตรวจคัดกรองโรคไม่ติดต่อโรคเรื้อรังของ  อสม.อย่างต่อเนื่องเพื่อให้การปฏิบัติงานของอสม.เกิดประสิทธิผลและประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น