บทบาทของโรงภาพยนตร์ในยุคจอมพล ป. พิบูลสงคราม (Roles of Cinema in the Age of Filed Marshall Plaek Pibulsongkram)

Abstract

                บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถาปัตยกรรมประเภทโรงภาพยนตร์ โดยมุ่งศึกษาโรงภาพยนตร์ที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยหลัง พ.ศ. 2475 อันเป็นผลเกี่ยวเนื่องมาจากนโยบายสร้างชาติของจอมพล ป. พิบูลสงคราม

               จากการศึกษาพบว่าการชมมหรสพนั้นมีความสืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง  แต่จำกัดความนิยมเฉพาะในหมู่ชนชั้นนำสยาม และได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในสมัยรัชกาลที่ 7 อย่างไรก็ตาม ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง โดยเฉพาะในสมัยที่จอมพล ป. พิบูลสงครามดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในสมัยแรก (พ.ศ. 2481-2487) รัฐบาลได้ส่งเสริมให้ประชาชนรู้จักและประกอบกิจกรรมการพักผ่อนหย่อนใจ เพื่อแสดงถึงความเป็น “อารยะ” ของประชาชนในชาติ หนึ่งในนั้นคือการชมภาพยนตร์อันนำมาซึ่งการก่อสร้างสถาปัตยกรรมเพื่อรองรับกิจกรรมดังกล่าว

               ในบทความนี้ใช้หลักฐานประเภทเอกสารจากหอจดหมายเหตุ แบบทางสถาปัตยกรรม และหนังสือที่ระลึกเกี่ยวกับอาคารโรงภาพยนตร์ทีได้ทำการศึกษา ประกอบกับการสำรวจภาคสนามด้วยตนเอง การศึกษาพบว่าลักษณะร่วมของอาคารเหล่านั้น นอกจากการก่อสร้างด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่แล้ว ยังเป็นสถาปัตยกรรมที่มีขนาดใหญ่ องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมมีความเรียบง่าย ไม่ซับซ้อน มีการวางผังและแบ่งพื้นที่ใช้งานอย่างชัดเจน

               ผลจากการศึกษานี้จะช่วยพัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในประเทศไทยหลัง พ.ศ. 2475 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคจอมพล ป. พิบูลสงครามให้ดียิ่งขึ้น

               This article purposes to study in cinema architecture emphasizing on the study in cinema constructed in the age of Field Marshall Plaek Pibulsongkram after B.E. 2475 (A.D. 1932) resulted from his Nation Building  Policy.

               The study results indicated that watching entertainments is inherited from the age prior to the Changing of the Ruling but the popularity was specifically limited the Siam elites and there was great popularity in the reign of the King Rama VII. However, after the Changing of the Ruling, in particular the age which Field Marshall Plaek Pibulsongkram took the position of Prime Minister at the first time (B.E. 2481-2487 or A.D. 1938 - 1944), the government promoted the nationals to know and conduct recreational activities to exhibit their “civilization” and one of these activities was watching motion picture which led to architectural construction to support such activities.

               This article employed documentation evidences derived from National Archives of Thailand, architectural drawings and memorial books regarding the cinemas studied, accompanied with self-field survey. It was found from the study that the common characteristics of such building, aside from construction using modern technologies, are the large architecture with simple and plain architectural compositions as well as the planning and area separation were conducted obviously.

               These study results help in improvement of knowledge regarding new age architecture in Thailand after B.E. 2475.