ร่องรอยศาสนาพราหมณ์ในชุมชนโบราณเขาศรีวิชัย

Abstract

บทคัดย่อ

               ชุมชนโบราณเขาศรีวิชัย เป็นชุมชนสำคัญแห่งหนึ่งในเขตอำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี  ที่ปรากฏร่องรอยหลักฐานการอยู่อาศัยมาตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 12-14 จนกระทั่งถึงปัจจุบัน การค้นพบโบราณสถานและประติมากรรมเนื่องในศาสนาพราหมณ์เป็นจำนวนมาก แสดงให้เห็นว่าบริเวณเขาศรีวิชัยน่าจะเคยเป็นที่ตั้งของชุมชนโบราณขนาดใหญ่ที่มีการนับถือศาสนาพราหมณ์ทั้งลัทธิไวษณพนิกายและลัทธิไศวนิกาย

               บทความนี้จึงมุ่งเน้นที่จะศึกษาถึงร่องรอยการนับถือศาสนาพราหมณ์ในชุมชนโบราณเขาศรีวิชัย ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-14 โดยเน้นศึกษาจากหลักฐานโบราณสถาน และหลักฐานประติมากรรมที่สร้างขึ้นเนื่องในศาสนาพราหมณ์ ได้แก่ รูปพระวิษณุ ศิวลึงค์ ฐานโยนิ และฐานรูปเคารพ ซึ่งจากการวิเคราะห์ในเบื้องต้นได้พบว่า ร่องรอยหลักฐานเนื่องในศาสนาพราหมณ์ที่พบในชุมชนโบราณเขาศรีวิชัย ส่วนใหญ่เป็นหลักฐานที่ได้รับอิทธิพลด้านรูปแบบมาจากศิลปะสมัยคุปตะและหลังคุปตะ (ราวพุทธศตวรรษที่  12-13) จากอินเดียภาคเหนือ และศิลปะสมัยราชวงศ์ปัลลวะ (ราวพุทธศตวรรษที่ 12-14) จากอินเดียใต้ และจัดว่าเขาศรีวิชัยเป็นตีรถะ (Tīrtha) สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ริมฝั่งแม่น้ำตามคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์

Abstract

               The ancient community Khao Srivichai is one of the important ancient community locates in Phun Phin District, Surat Thani Province. There were evidences shows the settlement since 7^th - 9^th century A.D. until present. A lot of Sanctuaries and statues in Brahmanism, which is possible that the area of Khao Srivichai was the settlement of huge Brahmanism community in both the sects of Sivaism and Vaishnavism, are found.

               This article focuses on a study of the Brahmanism in the area of Khao Srivichai in 7^th-9^th century A.D. by ancient remains and sculptures such as Vishnu, Siva Linga, Yoni pedestal and several statue pedestals. In the primary analysis, most of the Brahmanism evidences are correspond to Indian art during the Gupta and post Gupta period (7^th-8^th century A.D.) from North India and the Pallava (7^th-9^th century A.D.) from South India.     And Khao Srivichai is Tīrtha, a sacred place on the bank of a river in Brahmanism.