จีนย่านตลาดน้อย: ศรัทธาและเศรษฐกิจการค้าแห่งจีนสยาม

Abstract

บทคัดย่อ

            บทความนี้มุ่งศึกษา สำรวจ รวบรวมองค์ความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมในชุมชนชาวจีนย่านตลาดน้อย กรุงเทพมหานคร โดยเสนอว่า จีนย่านตลาดน้อยเป็นจีนที่มีความหลากหลายในมิติต่างๆ ทั้งตามภาษาจีนถิ่น กลุ่มอาชีพ และโดยเฉพาะความเชื่อทางศาสนา พัฒนาการของจีนย่าน ตลาดน้อยเริ่มต้นจากกลุ่มชาวจีนฮกเกี้ยนและกลุ่มชาวจีนฮากกาที่เข้ามาสร้างความเติบโตทางเศรษฐกิจให้กับชุมชน ตามมาด้วยกลุ่มชาวจีนไหหลำที่เข้ามาสร้างความคึกคักให้กับการค้าในย่านตลาดน้อยภายหลังการเปิดประเทศของสยาม กลุ่มชาวจีนเหล่านี้มีความเชื่อในเทพเจ้าและตั้งศาลเจ้าเฉพาะกลุ่มจีนถิ่นของตนขึ้นในชุมชน ในขณะที่เครือข่ายชาวจีนแต้จิ๋วส่วนใหญ่ในย่านตลาดน้อยเกิดขึ้นที่วัดแม่พระลูกประคำ (กาลหว่าร์) อย่างเด่นชัด ชาวจีนแต้จิ๋วกลุ่มใหญ่กลุ่มนี้คือคริสตังจีน ดังนั้นบทบาทของกลุ่มชาวจีนแต้จิ๋วในย่านนี้จึงดำเนินไปควบคู่กับบทบาทของกลุ่มคริสตังจีนอย่างแยกไม่ออก จีนย่านตลาดน้อยจึงเป็นจีนที่ไม่ได้มีบทบาทแต่เพียงขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการค้าของกรุงเทพฯ เท่านั้น หากแต่ยังมีบทบาทสำคัญในการผลักดันงานเผยแพร่ศาสนาคริสต์ให้กว้างขวางออกไปทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด นอกจากนี้ ยังสามารถจัดตั้งสถานศึกษาของลูกหลานชาวจีนและองค์กรสังคมสงเคราะห์ขึ้นอย่างโดดเด่นในย่าน อันเป็นรากฐานในการก้าวไปสู่ระบบสังคมเมืองสมัยใหม่

Abstract

               The objective of this paper focuses on surveying and gathering information in multi facets of historical and cultural knowledge in the Chinese community of Talad Noi in Bangkok. The Chinese in Talad Noi are more diverse in terms of dialect, occupation and religious beliefs. Initially, the development of Chinese in the neighborhood started off from the Hokkien (Fujian) and Hakka followed by Hainan. Together, they created a flourishing trade and sustainable development in the area after opening the country. These groups of Chinese believe in the existence of of their gods. As a result, shrines were erected according to their beliefs system. While a large group of Teochew people is a Chinese Catholic that belongs to the Holy Rosary Church (Wat Calvaire). Both roles of Teochew people and roles of Chinese Catholic are inseparable in the neighborhood. Not only they are the driving force in economic growth but also they play an important role in the dissemination of Christianity in Bangkok and provinces. To establish a Chinese school and social work organizations in Talad Noi proves a major support of the Chinese Catholic and remarkably giving the Chinese people to move forward to a modern urban society.