หลักเกณฑ์และขั้นตอนบางประการทางศาสนา: การสถาปนาสมเด็จพระราชาคณะ พ.ศ. 2490-2532

Abstract

บทคัดย่อ

สมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะเป็นยศสูงสุดของพระสงฆ์ไทย มีการสถาปนามาตั้งแต่สมัยอยุธยา ซึ่งในปัจจุบันสมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 ได้บัญญัติให้เป็น กรรมการมหาเถรสมาคมโดยตำแหน่งเท่ากับเป็นตำแหน่งถาวร

ก่อนหน้ารัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชนั้นไม่มีหลักเกณฑ์ที่แน่นอนในการ พิจารณา เพื่อให้สมกับฐานะกับการที่เป็นยศสูงสุดและตำแหน่งถาวรสูงสุด การสถาปนาสมเด็จพระราชา คณะนั้นต้องมีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจน เพราะการสถาปนาสมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะ ทำให้การสถาปนา สมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2490-2532 นั้นมีหลักเกณฑ์และขั้นตอนในการพิจารณา สถาปนาสมเด็จพระราชาคณะจาก 2 หลักใหญ่ คือ 1. จากหลักเกณฑ์ของคณะสงฆ์ ที่เน้นความเป็นพระ สังฆาธิการ 2. จากหลักเกณฑ์ของพระมหากษัตริย์ ที่ทรงเน้นเรื่องระบบอาวุโสทางสมณศักดิ์

คำสำคัญ : สมเด็จพระราชาคณะ, ระบบอาวุโสทางสมณศักดิ์

ABSTRACT

Somdet Phrarachakhana has been the highest rank of sangha appointed in the period of Ayutthaya. According to the Clergy Act of 1962, Somdet Phrarachakhana, a permanent committee of the Sangha Supreme Council.

The appointments Somdet Phrarachakhana in previous reign of King Bhumibol were based on king’s will so the designation of Somdet Phrarachakhana should be proceeded with clear regulations for his honourable position. Accordingly, from 2490 to 2532 there had 2 main criterions to consider a proper Somdet Phrarachakhana. The first, based on the clergy, is leadership and the other is senior system.

Key Words : SOMDET PHRARACHAKHANA, SANGHA SENIOR SYSTEM