การปฏิบัติตามพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ.2535 ของร้านค้าบุหรี่ใน 5 จังหวัดภาคกลาง ของประเทศไทย

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการประเมินเชิงสำรวจมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการรับรู้ และศึกษาอุปสรรคของผู้ประกอบการร้านค้าในการปฏิบัติตามกฎหมายควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ ในพื้นที่ภาคกลางด้วยการสัมภาษณ์ด้วยแบบสอบถามแบบมีโครงสร้างร่วมกับการสังเกต โดยคัดเลือกพื้นที่แบบเจาะจง 5 จังหวัดในภาคกลางที่ได้รับทุนสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เพื่อดำเนินโครงการจังหวัดปลอดบุหรี่ในปี พ.ศ.2556-2558 โดยสุ่มตัวอย่างร้านค้าอย่างเป็นระบบในแต่ละจังหวัด จากการสำรวจ 783 ร้านค้าพบว่า ร้านค้ามีรายได้จากการขายผลิตภัณฑ์ยาสูบเฉลี่ยเท่ากับ 12,690 บาทต่อร้านต่อเดือน ผู้ประกอบการร้านค้ารับรู้กฎหมายพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบถูกต้องสูงในเรื่องการขายบุหรี่/ยาเส้นแก่ผู้ที่อายุไม่ครบ 18 ปี เป็นสิ่งผิดกฎหมาย และรับรู้ถูกต้องปานกลางในเรื่องการห้ามแสดงบุหรี่ ณ จุดขาย ผลการศึกษาจากการสังเกตพบว่า ร้อยละ 20 ยังคงมีวางโชว์ให้เห็นทั้งซองและยี่ห้อ โดยกว่าครึ่งเป็นการจัดแสดงไว้ในตู้หรือชั้นวางที่ไม่ปิดฝา นอกจากนี้การสูญเสียรายได้หากไม่ขายให้เด็กอาจเป็นอุปสรรคในการปฏิบัติตามกฎหมาย ผลการสำรวจก่อนเริ่มโครงการนี้สามารถเสนอแนะให้ พนักงานเจ้าหน้าที่ในจังหวัดออกเตือนและให้ความรู้กับผู้ประกอบการร้านค้าเกี่ยวกับการปฏิบัติตามกฎหมายควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะการห้ามแสดงบุหรี่ ณ จุดขาย และการไม่ขายบุหรี่ให้เด็ก

Compliance with the Tobacco Product Control Act by Cigarette Shops in Five Central Provinces of Thailand

This survey study aimed to assess the perceptions and identify obstacles of cigarette shops regarding law compliance of the Tobacco Products Control Act using interviews with structured questionnaires and observation. Purposive sampling selection was conducted to select 5 provinces in the central region receiving funding from the Thai Health Promotion Foundation to implement the Smoke-free Province Project from 2013-2015. Cigarette shops were selected by systematic sampling in each province. The results of the survey from 783 shops showed that revenue from the sale of tobacco products was estimated at 12,690 baht each shop monthly. Cigarette shop owners perceived the Tobacco Product Control Act in the case of age restriction of buyers at a high accuracy level.  However, the cigarette shop owners perceived the law banning cigarette pack displays at the point of sale with at a moderate accuracy level.  Results from observations revealed that 20% of shops showed cigarette pack and brand, about half of which were displayed on uncovered cabinets.  Another finding was that the loss of revenue of not selling cigarettes to adolescents less than 18 years was perceived as a barrier to legal practice.  The survey results before project implementing could suggest that health officers should visit and educate entrepreneurs regarding law compliance with the Tobacco Product Control Act especially concerning the prohibition of product displays and sales to minors.