อัตราการติดโรคหนอนพยาธิในประชาชน และโฮสต์กึ่งกลางในสิ่งแวดล้อมพื้นที่ โครงการปรับปรุงประสิทธิภาพการเก็บกักน้ำ อ่างเก็บน้ำลำปาว จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์

โครงการปรับปรุงประสิทธิภาพการเก็บกักน้ำ อ่างเก็บน้ำลำปาว เป็นโครงการพัฒนาแหล่งน้ำของกรมชลประทาน ซึ่งกรมควบคุมโรคโดยสำนักโรคติดต่อทั่วไป รับภารกิจในการติดตามเฝ้าระวังปัญหาการแพร่ระบาดของโรคหนอนพยาธิที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในพื้นที่โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ ก่อสร้างเขื่อน และอ่างเก็บน้ำ

วิธีการวิจัย

สำรวจพื้นที่ กำหนดจุดพิกัดพื้นที่ผลกระทบและพื้นที่รับประโยชน์ โดยคัดเลือกกลุ่มประชากร ตัวอย่างด้วยวิธีสุ่มตัวอย่างประชากรแบบแบ่งกลุ่ม (Cluster sampling) ได้จำนวนประชากรตัวอย่างทั้งหมด (Minimal sample size) n = 384 ตัวอย่าง ตรวจหาไข่ และตัวอ่อนพยาธิในอุจจาระโดยวิธี Formalin Ether Concentration ตรวจสอบการติดเชื้อตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในโฮสต์กึ่งกลาง ได้แก่ หอยน้ำจืด โดยวิธี Shedding และ Crushing และปลาน้ำจืดเกล็ดขาว โดยวิธีการ Crushing

ผลการวิจัย

พบติดพยาธิใบไม้ตับของคน 1.5% พยาธิปากขอ 2.5% พยาธิสตรองจิลอยดิส 3.3% พยาธิตืดหมู-วัว 5.0% พยาธิใบไม้ลำไส้ขนาดเล็ก 2.1% และพยาธิใบไม้ลำไส้ขนาดกลาง 0.4%  ตรวจพบหอยน้ำจืดติดเชื้อคิดเป็นอัตราการติดเชื้อ 1.26% พบปลาน้ำจืดเกล็ดขาวติด คิดเป็นอัตราการติดเชื้อ 35.82%

สรุปผล

จากการตรวจโรคหนอนพยาธิในประชาชนและโฮสต์กึ่งกลาง ตรวจไม่พบการติดโรคพยาธิใบไม้เลือดของคน สำหรับพยาธิใบไม้ตับของคน (Opisthorchis viverrini) สามารถตรวจพบไข่พยาธิในอุจจาระของประชาชน และตัวอ่อนพยาธิใบไม้ระยะเซอร์คาเรียในหอยน้ำจืดชนิด Bithynia siamensis goniomphalos ในพื้นที่โครงการ