การพัฒนาระบบเครือข่ายในการป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชน จังหวัดปราจีนบุรี
คำสำคัญ:
การป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้า, เยาวชน, เสริมสร้างความรอบรู้ทางสุขภาพบทคัดย่อ
การสูบบุหรี่เป็นสาเหตุของการก่อโรคต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของตนเองและผู้อื่น การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบเครือข่ายในการป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชน และประเมินผลของการพัฒนาระบบเครือข่ายในการป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชน จังหวัดปราจีนบุรี โดยใช้กระบวนการ PAOR เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบบันทึกข้อมูลและแบบสอบถาม เก็บข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม 2566 ถึง ธันวาคม 2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Wilcoxon Signed ranks test และ Paired t-test
ผลการวิจัยพบว่า การพัฒนาการดำเนินงานเครือข่ายในการป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชน จังหวัดปราจีนบุรี ด้วยมาตรการ 7A ประกอบด้วย การเข้าหาชุมชนเชิงรุก การประเมินชุมชน การสร้างความร่วมมือ สร้างแผนการมีส่วนร่วม การนำแผนไปปฏิบัติ การควบคุมผลิตภัณฑ์บุหรี่ไฟฟ้า และการตรวจสอบผลการดำเนินงาน โดยผลการพัฒนาได้เครือข่ายการป้องกันบุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชน 5 มาตรการ ประกอบด้วย การเสริมสร้างความเข้มแข็งของเครือข่าย การเสริมสร้างความรอบรู้เกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า การป้องกันนักสูบหน้าใหม่ การบำบัดนักสูบให้ลด ละ เลิกยาสูบ และการจัดสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่ ภายหลังการพัฒนาระบบเครือข่ายในการป้องกันบุหรี่ไฟฟ้าในเยาวชน กลุ่มเครือข่ายมีความรู้เกี่ยวกับผลกระทบการเสพติดบุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) มีค่าเฉลี่ยการเสริมสร้างความรอบรู้และเจตคติต่อการควบคุมการใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) และมีคะแนนการมีส่วนร่วมในการควบคุมป้องกันบุหรี่ไฟฟ้าโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) สรุปได้ว่า การพัฒนาระบบเครือข่ายในการป้องกันการสูบบุหรี่ไฟฟ้าในเยาวชน สามารถเพิ่มความรู้เกี่ยวกับผลกระทบจากบุหรี่ไฟฟ้า ความรอบรู้และเจตคติต่อการควบคุมการใช้บุหรี่ไฟฟ้า และการมีส่วนร่วมในการควบคุมป้องกันบุหรี่ไฟฟ้าได้
เอกสารอ้างอิง
ยชญ์รวินทร์ จรบุรมย์, พัชราภัณฑ์ ไชยสังข์, รัชพร ศรีเดช, อนุสรณ์ แน่นอุดร. บทบาทพยาบาลกับการสร้างสภาพแวดล้อมปลอดบุหรี่ในสถาบันอุดมศึกษา. วารสารพยาบาล 2566; 72(1): 64-70.
Mravec B, Tibensky M, Horvathova L, Baba P. E-cigarettes and cancer risk. Cancer Prev Res (Phila). 2022; 13(2): 138 - 43.
Li X, Zhang MM, Zhang R, Chen F, Shao L, Zhang A. Association between e-cigarettes and asthma in adolescents: a systematic review and meta-analysis. Am J Prev Med. 2022; 62(6): 953 - 60.
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี. “ไทยพบป่วยปอดอักเสบรุนแรง (EVALI) อีก จากบุหรี่ไฟฟ้า หวั่นคนไม่รู้อันตราย”. [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 23 ตุลาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก https://mahidol.ac.th/temp/2022/11/Press-Release.pdf.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. บุหรี่คืออะไร ประเภทและสารในบุหรี่. [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 7 พฤศจิกายน 2566]. เข้าถึงได้จาก http://www.thaincd.com.
World Health Organization. Tobacco Control in South-East Asia Region [Internet]. 2023 [Cited 2023 May 28]. Available from https://www.who.int/southeastasia.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และการดื่มสุราของประชากร พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: พิมพ์ดีการพิมพ์, 2561.
ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ. บุหรี่ไฟฟ้า มหันตภัยล่าเด็กไทย. วารสารก้าวทันวิจัยกับ ศจย. 2567; 16(2): 4-28.
ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ. สถานการณ์การบริโภคยาสูบของประเทศไทย พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: เจริญดีมั่นคงการพิมพ์; 2565.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปราจีนบุรี. เอกสารประกอบการตรวจราชการและนิเทศงาน กรณีปกติ รอบที่ 2/2566 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปราจีนบุรี. [อินเตอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 23 ตุลาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก https://prachinburi.pri.moph.go.th/contact
Kemmis S, McTaggart R. The action research planner. Victoria: Deakin University; 1988.
ธนะวัฒน์ รวมสุก, นฤมล เอื้อมณีกูล, สุวัฒนา เกิดม่วง, กุลวดี โรจน์ไพศาลกิจ, พิมพ์พัฒน์ จันทร์เทียน, บังอร สุรมิตร. การพัฒนาการควบคุมการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชนในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในจังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารพยาบาล 2567; 73(1): 19-28.
Orem DE. Nursing concepts of practice (6th ed.). St. Louis, MO: Mosby Year Book; 2010.
Cohen JM, Uphoff NT. Participations place in rural development: Seeking clarity through specificity. New York: World Developments; 1980.
Sorensen K, Broucke SV, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, Brand H. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012; 12: 80.
บุญชัย พิริยกิจกําจร, นิรชร ชูติพัฒนะ. แนวทางการป้องกัน และลด ละ เลิกบุหรี่ของเยาวชน จังหวัดสงขลา. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2561; 5(1): 108-22.
ฐิติภัทร จันเกษม. การพัฒนารูปแบบการประเมินมาตรการควบคุมการบริโภคยาสูบในเยาวชนไทยของ คณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบจังหวัด: การประยุกต์ใช้กรอบยุทธศาสตร์ MPOWER. [วิทยานิพนธ์รสาธารณสุขศาสตรดุษฎีบัณฑิต].พิษณุโลก : มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2566.
จักรพันธ์ เพ็ชรภูมิ, บุญชณัฎฐา พงษ์ปรีชา, กันยารัตน์ ธวัชชัยเจริญยิ่ง, นฤญา ยางธิสาร. การเข้าถึงบุหรี่และปัจจัยที่มีผลต่อการสูบบุหรี่ของเยาวชนในสถาบันการศึกษา ในเขตเทศบาลเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา 2562; 49(3): 363-76.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดชลบุรี, คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.