ความสัมพันธ์ของภาวะปากแห้งน้ำลายน้อยกับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุ ตำบลบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

ภาวะปากแห้งน้ำลายน้อย เป็นปัญหาหนึ่งที่พบได้ในผู้สูงอายุ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากและการใช้ชีวิตประจำวันของผู้สูงอายุ การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะปากแห้งน้ำลายน้อยกับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุ ตำบลบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ในโรงเรียนผู้สูงอายุบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี จำนวน 158 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป ภาวะปากแห้งน้ำลายน้อย และแบบวัดคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และหาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรโดยใช้สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ลำดับที่ของสเปียร์แมน
ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 69.27 ± 6.02 ปี มีค่าเฉลี่ยของภาวะปากแห้งน้ำลายน้อยเท่ากับ 17.95 ± 7.34 คะแนน โดยหัวข้อที่มีปัญหาสูงสุด 3 อันดับแรก คือ ปัญหาตาแห้ง รองลงมาคือ ผู้สูงอายุต้องจิบน้ำเพื่อช่วยในการกลืนอาหาร และการตื่นนอนกลางคืนเพื่อดื่มน้ำ เพราะรู้สึกปากแห้งมาก ตามลำดับ มีค่าเฉลี่ยคะแนนคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากเท่ากับ 4.39 ± 5.62 คะแนน โดยมิติที่มีคะแนนสูงสุด คือ มิติด้านความเจ็บปวดทางกายภาพ  (มีอาการเจ็บปวดในช่องปาก และรับประทานอาหารไม่สะดวก) รองลงมาคือ มิติด้านความบกพร่องทางสังคม (รู้สึกหงุดหงิดรำคาญต่อผู้อื่น) และจากผลการศึกษาพบว่า ภาวะปากแห้งน้ำลายน้อยมีความสัมพันธ์เชิงบวกในระดับปานกลางกับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = .51, p < 0.001) ดังนั้นทันตบุคลากร ควรมีแนวทางการจัดการที่เหมาะสมเกี่ยวกับภาวะปากแห้งน้ำลายน้อยในผู้สูงอายุ ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น อันจะเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุให้ดียิ่งขึ้นต่อไป