การพัฒนาโปรแกรมสุขภาวะของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง ตำบลปราสาท อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

     การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาผลของโปรแกรมสุขภาวะของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง ตำบลปราสาท อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ดำเนินการวิจัยเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาสุขภาวะและสภาพปัญหา กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง 175 คน และตัวแทนชุมชน 5 คน ระยะที่ 2 พัฒนาโปรแกรมสุขภาวะ โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถตนเองของ Bandura (1997) ประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของโปรแกรมโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน ระยะที่ 3 การทดลองใช้และประเมินผล กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 37 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามสุขภาวะ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบบันทึกสุขภาพ ดำเนินการวิจัยในช่วงเดือน มีนาคม ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2565 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา วิเคราะห์เชิงเนื้อหา และสถิติที 

     ผลการวิจัย พบว่า 1) โปรแกรมสุขภาวะผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง ประกอบด้วย ชุดกิจกรรมประเมินตนเองและสร้างความตระหนักรู้ในคุณค่าแห่งตน ชุดกิจกรรมฝึกปฏิบัติเพื่อสร้างสุขภาวะ และชุดกิจกรรมคงไว้ซึ่งพฤติกรรมสุขภาวะ 2) ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มทดลองมีระดับสุขภาวะโดยรวมเฉลี่ย (x̅ = 4.51, SD = 0.34) สูงกว่ากลุ่มควบคุม (x̅ = 4.05, SD = 0.47) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t=-4.719, p < .001) และมีค่าเฉลี่ยความดันซีสโตลิคลดลงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (t=4.262, p < .001) ค่าความดันไดแอสโตลิคลดลงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (t=6.169, p < .001) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แต่เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยความดันโลหิตระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุม พบว่าค่าเฉลี่ยของความดันโลหิตไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

     จากผลการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลและบุคลากรสาธารณสุขสามารถนำโปรแกรมสุขภาวะ  ไปประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริสุขภาวะของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง และโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอื่น ๆ ต่อไป