อิทธิพลของพฤติกรรมการดูแลตนเองและความมั่นใจในการดูแลตนเอง ต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลทุติยภูมิ จังหวัดนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการดูแลตนเอง , ความมั่นใจในการดูแลตนเอง, การควบคุมระดับน้ำตาล, ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การวิจัยแบบหาความสัมพันธ์เชิงทำนายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของพฤติกรรมการดูแลตนเองและความมั่นใจในการดูแลตนเองต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่เข้ารับการรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลทุติยภูมิ จังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวน 155 คน ซึ่งได้มาด้วยการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเรื้อรัง และแบบประเมินความมั่นใจในการดูแลตนเอง มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าครอนบาค เท่ากับ 0.71 และ 0.93 ตามลำดับ เก็บi;[I;,ข้อมูลระหว่างเดือนมิถุนายน ถึงกรกฎาคม พ.ศ. 2567 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสถิติการวิเคราะห์สมการถดถอยพหุคูณแบบมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดหลังงดอาหารและระดับน้ำตาลในเลือดสะสมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .01) ได้แก่ พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อคงภาวะสุขภาพ (r = -.390, r = -.380 ตามลำดับ) พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อติดตามอาการ (r = -.414, r = -.399 ตามลำดับ) พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อจัดการอาการ (r = -.286, r = -.369 ตามลำดับ) และความมั่นใจในการดูแลตนเอง (r = -.329, r = -.360 ตามลำดับ) นอกจากนี้พบว่า พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อคงภาวะสุขภาพ (β = -.247) พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อติดตามอาการ (β = -.207) และความมั่นใจในการดูแลตนเอง (β = -.201) สามารถร่วมกันทำนายระดับน้ำตาลในเลือดหลังงดอาหารได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติร้อยละ 23.1 (Adjusted R2 = .231, p < .001) ในขณะที่พฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อติดตามอาการ (β = -.198) และความมั่นใจในการดูแลตนเอง (β = -2.419) สามรถร่วมกันทำนายระดับน้ำตาลในเลือดสะสมของผู้ป่วยเบาหวานได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติร้อยละ 24.9 (Adjusted R2 = .249, p < .001)
ผลการวิจัยสามารถนำไปพัฒนาโปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลตนเอง โดยเน้นพฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อคงภาวะสุขภาพ การติดตามอาการ และการจัดการอาการ รวมทั้งเสริมสร้างความมั่นใจในการดูแลตนเอง เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ให้ดียิ่งขึ้น
References
Almutairi, N., Hosseinzadeh, H., & Gopaldasani, V. (2020). The effectiveness of patient activation intervention on type 2 diabetes mellitus glycemic control and self-management behaviors: A systematic review of RCTs. Primary Care Diabetes, 14(1), 12-20.
Al-Qerem, W., Jarab, A. S., Badinjki, M., Hammad, A., Ling, J., & Alasmari, F. (2022). Factors associated with glycemic control among patients with type 2 diabetes: A cross-sectional study. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 26(7), 2415-2421.
Alor, S. K., Kretchy, I. M. A., Glozah, F. N., & Adongo, P. B. (2023). Factors associated with glycaemic control among patients with type 2 diabetes mellitus in Ho, Ghana: A cross-sectional study. Metabolism Open, 20, 100265.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman.
Bin Rakhis, S. A., AlDuwayhis, N. M., Aleid, N., AlBarrak, A. N., & Aloraini, A. A. (2022). Glycemic control for type 2 diabetes mellitus patients: A systematic review. Cureus, 14(6), e26180.
Bunsuk, C., Suwanno, J., Klinjun, N., Kumanjan, W., Srisomthrong, K., Phonphet, C., & Thiamwong, L. (2023). Cross-cultural adaptation and psychometric evaluation of the Thai version of self-care of chronic illness inventory version 4.c. International Journal of Nursing Sciences, 10(3), 332-344.
Caruso, R., Rebora, P., Dellafiore, F., Fabrizi, D., Riegel, B., Ausili, D., & Di Mauro, S. (2019). Clinical and socio-demographic determinants of inadequate self-care in adults with type 1 diabetes mellitus: the leading role of self-care confidence. Acta Diabetologica, 56(2), 151-161.
Çetinkaya, A., Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, C., Bölümü, H., Eşlik, M., & Hemşirelik Dergisi, K. (2019). Self-efficacy perceptions in coping of the patients’ post-coronary artery bypass graft surgery. Turkish Journal of Cardiovascular Nursing, 10(22), 41-49.
Chindankutty, N. V., & Devineni, D. (2023). Self-efficacy and adherence to self-care among patients with type 2 diabetes: A systematic review. Journal of Population & Social Studies, 31.
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. (2022). Diabetes reports. Retrieved from https://datariskcom-ddc.moph.go.th/download
Diabetes Association of Thailand, Endocrine Society of Thailand, & National Health Security Office. (2023). Clinical practice guideline for diabetes 2023. Bangkok: Srimuang Printing.
Dinavari, M. F., Sanaie, S., Rasouli, K., Faramarzi, E., & Molani-Gol, R. (2023). Glycemic control and associated factors among type 2 diabetes mellitus patients: A cross-sectional study of Azar cohort population. BMC Endocrine Disorders, 23(1), 273.
Houle, J., Lauzier-Jobin, F., Beaulieu, M. D., Meunier, S., Coulombe, S., Côté, J., Lespérance, F., Chiasson, J. L., Bherer, L., & Lambert, J. (2016). Socioeconomic status and glycemic control in adult patients with type 2 diabetes: A mediation analysis. BMJ open diabetes research & care, 4(1), e000184.
Joeliantina, A. Norontoko, D.A., Wuryaningsih, S.H. & Padoli. (2023). Self-confidence and foot self-care behavior in patients with diabetes mellitus: A cross-sectional study. Advances in Health Sciences Research 72, 23-31.
Nakhon Si Thammarat Provincial Public Health Office. (2023). Diabetes report. Retrieved from https://nakhonsihealth.moph.go.th/new/?page_id=528
Pachariyanon, W., Kessomboon, P., Suwanmola, L., Chongwarin, S., & Puhern, N. (2018). Factors associated with poor control of diabetes mellitus. Mahasarakham Hospital Journal, 15(1), 118-127.
Phajan, T., Suwannaphant, K., Anarat, B., & Thalakorn, N. (2022). Factors associated with glycemic control among type 2 diabetes mellitus patients in Thabo, Nong Khai, Thailand. Regional Health Promotion Center 9 Journal, 16(1), 285-298.
Phonphet, C., Suwanno, J., Bunsuk, C., Kumanjan, W., & Thiamwong, L. (2024). Psychometric testing of the cross-culturally adapted Thai version of the self-care self-efficacy scale version 3.0 in individuals with chronic illnesses. International Journal of Nursing Sciences, 11(4), 473-484.
Phuwilert, P., Khiewkhern, S., Phajan, T., Wongprachum, K., Wibuloutai, J., Srichomphoo, C., & Tudpor, K.(2024). Factors affecting glycemic control in patients with type 2 diabetes in Kalasin province, Thailand: An analytical cross-sectional study. Healthcare, 12(19), 1916.
Riegel, B., De Maria, M., Barbaranelli, C., Luciani, M., Ausili, D., Dickson, V. V., & Vellone, E. (2024). Measuring self-care: A Description of the Family of disease-specific and generic instruments based on the theory of self-care of chronic illness. The Journal of Cardiovascular Nursing. https://doi.org/10.1097/JCN.0000000000001146
Riegel, B., Jaarsma, T., & Strömberg, A. (2012). A middle-range theory of self-care of chronic illness. Advances in Nursing Science, 35(3), 194-204.
Riegel, B., Jaarsma, T., Lee, C. S., & Strömberg, A. (2019). Integrating symptoms into the middle-range theory of self-care of chronic illness. Advances in Nursing Science, 42(3), 206-215.
Ruan, Y., Yan, Q., Hua, X., Ji, Y., Yang, Q., Di, Y., & Shi, R. (2016). Epidemiology of diabetes in adults aged 35 and older from Shanghai, China. BioMed Research International, 2016, Article 7858015.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
