ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝงในบุคลากรสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 4 ปีงบประมาณ 2564

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝงในบุคลากรสาธารณสุข  เขตสุขภาพที่ 4 ปีงบประมาณ 2564 กลุ่มตัวอย่างเป็นข้อมูลบุคลากรสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 4 ปีงบประมาณ 2564 (เดือน ตุลาคม 2563 ถึงกันยายน 2564) ที่เข้ารับการคัดกรองวัณโรคระยะแฝงด้วยวิธี Interferon-gamma release assays (IGRAs) จำนวน 799 ราย เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบบันทึกข้อมูลผู้รับบริการที่ผู้วิจัยได้พัฒนาขึ้นภายใต้การดำเนินงานนิเทศ กำกับ และติดตามงานของโครงการเร่งรัดค้นหา ควบคุมวัณโรคและวัณโรคดื้อยา เขตสุขภาพที่ 4 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา เช่น จำนวน ร้อยละ และเปรียบเทียบข้อมูลระหว่างกลุ่มผลเป็นบวกกับกลุ่มที่ผลเป็นลบด้วยสถิติ Chi-square  ผลการศึกษา พบว่า จากบุคลากรสาธารณสุขที่เข้ารับการคัดกรองวัณโรคระยะแฝง 799 ราย พบมีผลบวก 191 ราย (ความชุกร้อยละ 23.9) ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 24.2 มีอายุอยู่ระหว่าง 51-60 ปี ร้อยละ 27.8 ตำแหน่งงานเป็นพยาบาล ร้อยละ 26.7 ส่วนใหญ่มีอายุงาน 20 ปีขึ้นไป ร้อยละ 30.9 นอกจากนี้บุคลากรสาธารณสุขทำงานอยู่ในโรงพยาบาลประเภทโรงพยาบาลศูนย์หรือโรงพยาบาลทั่วไป ถึงร้อยละ 27.0 และส่วนใหญ่ทำงานอยู่ในแผนกงานห้องฉุกเฉิน ร้อยละ 27.4 นอกจากนี้เมื่อเปรียบเทียบข้อมูลระหว่างกลุ่มผลเป็นบวกกับกลุ่มที่ผลเป็นลบเพื่อหาปัจจัยสัมพันธ์ พบว่า อายุงาน และประเภทของโรงพยาบาล เป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝงในบุคลากรสาธารณสุขอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ข้อเสนอแนะ ในการดำเนินการป้องกันควบคุมวัณโรค จึงควรให้ความสำคัญในการฟื้นฟูความรู้เกี่ยวกับการควบคุมป้องกันการติดเชื้ออย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง  รวมถึงมีการสื่อสารแนวทางการป้องกันการติดเชื้อที่ถูกต้องและการสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลที่เหมาะสมเป็นระยะอย่างต่อเนื่อง