ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคไข้หูดับ ในจังหวัดนครราชสีมา: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ย้อนหลังแบบจับคู่
คำสำคัญ:
ไข้หูดับ, พฤติกรรมการรับประทานเนื้อหมูดิบ, พฤติกรรมการสัมผัส, ความเชื่อ, ทัศนคติบทคัดย่อ
โรคไข้หูดับเป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คนที่สามารถติดต่อได้โดยการรับประทานเนื้อหรือชิ้นส่วนสุกรดิบ และการสัมผัสสุกรหรือชิ้นส่วนที่ติดเชื้อแบคทีเรีย (Streptococcus suis) ส่งผลทำให้เกิดอาการที่มีความรุนแรง หรือเสียชีวิต ในปัจจุบันพบผู้ป่วยโรคไข้หูดับในจังหวัดนครราชสีมาเพิ่มมากขึ้น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคไข้หูดับในจังหวัดนครราชสีมา โดยมีรูปแบบการวิจัยเป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์ย้อนหลังแบบจับคู่ อัตราส่วน 1:3 กลุ่มตัวอย่างรวมจำนวน 276 คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา แบ่งเป็นกลุ่มศึกษา คือ ผู้ป่วยโรคไข้หูดับที่มีประวัติในระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 จำนวน 69 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ คือ ผู้ที่ไม่ป่วยเป็นโรคไข้หูดับ จำนวน 207 คน ดำเนินการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างในเดือนมีนาคม – เมษายน พ.ศ. 2566 และทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติการถดถอยพหุโลจิสติก ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคไข้หูดับ คือ การมีโรคประจำตัว (ORadj 4.63; 95% CI: 1.93-11.07) การมีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ทำจากเนื้อหรือชิ้นส่วนของสุกรแบบดิบ/สุก ๆ ดิบ ๆ (ORadj 13.33; 95% CI: 5.42-32.77) การมีประวัติมีบาดแผลที่มือในขณะที่สัมผัสกับสุกร (ORadj 6.61; 95% CI: 1.89-23.07) และมีความเชื่อ ทัศนคติ ต่อโรคไข้หูดับในระดับต่ำ (ORadj 3.55; 95% CI: 1.51-8.38) ดังนั้น ควรมีการสร้างความรู้ ความเข้าใจ ความเชื่อและทัศนคติ เกี่ยวกับโรคไข้หูดับมากยิ่งขึ้น เพื่อป้องกันและลดจำนวนผู้ป่วยในพื้นที่ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำตัว และผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยง
เอกสารอ้างอิง
Lun ZR, Wang QP, Chen XG, Li AX, Zhu XQ. Streptococcus suis: an emerging zoonotic pathogen. Lancet Infect Dis. 2007;7(3):201-9.
ยุพิน ศุพุทธมงคล, ปฐมาพร เอมะวิศิษฎ์, อนุพงค์ สุจริยากุล, รัตนา ธีระวัฒน์, บรรณาธิการ. แนวทางป้องกันควบคุมโรคสเตร็พโตค็อกคัส ซูอิส. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.
Wertheim HF, Nguyen HN, Taylor W, Lien TT, Ngo HT, Nguyen TQ, et al. Streptococcus suis, an important cause of adult bacterial meningitis in northern Vietnam. PLoS One. 2009;4(6):e5973.
Goyette-Desjardins G, Auger JP, Xu J, Segura M, Gottschalk M. Streptococcus suis, an important pig pathogen and emerging zoonotic agent-an update on the worldwide distribution based on serotyping and sequence typing. Emerg Microbes Infect. 2014;3(6):e45.
Phuapradit P, Boongird P, Boonyakarnkul S, Niramarnsakul S, Ponglikitmongkol S, Vorachit M, et al. Meningitis caused by Streptococcus suis. Intern Med. 1987;3:120–2.
Takeuchi D, Kerdsin A, Pienpringam A, Loetthong P, Samerchea S, Luangsuk P, et al. Population-based study of Streptococcus suis infection in humans in Phayao Province in northern Thailand. PLoS One. 2012;7(2):e31265.
จรัญ มาลาศรี. สถานการณ์โรคสำคัญที่เฝ้าระวังทางระบาดวิทยาในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 9 ประจำปี พ.ศ. 2564 (วันที่ 1 มกราคม –31 ธันวาคม 2564) [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2565 สิงหาคม 23]. เข้าถึงได้จาก: http://odpc9.ddc.moph.go.th/hot/64-situation.pdf.
ทวีศักดิ์ เทพพิทักษ์. การใช้แบบจำลอง KAP กับการศึกษาพฤติกรรมและทัศนคติการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ของคนประจำเรือไทย. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. 2556;8(2):84-102.
Kerdsin A, Segura M, Fittipaldi N, Gottschalk M. Sociocultural Factors Influencing Human Streptococcus suis Disease in Southeast Asia. Foods. 2022;11(9):1190.
Khadthasrima N, Hannwong T, Thammawijaya P, Pingsusean D, Akkanij B, Jaikhar A, et al. Human Streptococcus suis outbreak in Phayao province, Thailand, 2007. Outbreak, Surveillance & Investigation Reports (OSIR) e-Journal. 2008;1(1):4-7.
Parker RA, Bregman DJ. Sample size for individually matched case-control studies. Biometrics. 1986;42(4):919-26.
Bloom B.S. Handbook on formative and summative evaluation of study of learning. New York: David Mackay; 1971.
Best JW. Research in Education. 4th ed. New Jersey: Prentice–Hall; 1981.
อภิชิต สถาวรวิวัฒน์, มณฑา เก่งการพานิช, นิคม แสงรัตน์, จินตนา แสงจันทร์. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมบริโภคเนื้อสัตว์ดิบของประชาชน อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน. วารสารสุขศึกษา. 2563;43(1):25-37.
วาที สิทธิ, นภักสรณ์ บงจภร, วรรณภา ฉลอม. ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากผู้ป่วยโรคติดเชื้อสเตร็พโตค็อกคัสซูอิสพื้นที่ภาคเหนือประเทศไทย. วารสารสาธารณสุขล้านนา. 2563;16(2):1-12.
Rayanakorn A, Goh BH, Lee LH, Khan TM, Saokaew S. Risk factors for Streptococcus suis infection: A systematic review and meta-analysis. Sci Rep. 2018;8(1):13358.
Burniston S, Okello AL, Khamlome B, Inthavong P, Gilbert J, Blacksell SD, et al. Cultural drivers and health-seeking behaviours that impact on the transmission of pig-associated zoonoses in Lao People's Democratic Republic. Infect Dis Poverty. 2015;4:11
Nghia HD, Tu le TP, Wolbers M, Thai CQ, Hoang NV, Nga TV, et al. Risk factors of Streptococcus suis infection in Vietnam. A case-control study. PLoS One. 2011;6(3):e17604.
Green lW, Kreuter MW. Health program planning: An educational and ecological approach. 4th ed. New York: Emily Barrosse; 2005.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา ถือว่าเป็น
ลิขสิทธิ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
