Predictors of Early Stages of Smoking Uptake among Thai Male Adolescents

Abstract

บทคัดย่อ

การสูบบุหรี่เป็นพฤติกรรมที่มีความซับซ้อนผ่านลำดับขั้นต่างๆของการสูบบุหรี่ (มั่นใจที่จะไม่สูบบุหรี่ ลังเลใจที่จะสูบบุหรี่ เตรียมตัวที่จะสูบบุหรี่ ทดลองสูบบุหรี่ และสูบบุหรี่ตามโอกาส) และการสูบบุหรี่ยังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญในสังคมไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มวัยรุ่น ปัจจัยต่าง ๆได้แก่ ปัจจัยภายในบุคคล ทัศนคติ และปัจจัยทางสังคมจึงอาจทำหน้าที่แตกต่างกันตามลำดับขั้นของ การสูบบุหรี่การศึกษาในกลุ่มวัยรุ่นชายครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตราการสูบบุหรี่และปัจจัยทำนาย ในแต่ละลำดับขั้นของการสูบบุหรี่ในระยะแรก รวมทั้งเพื่อศึกษาปัจจัยทำนายทีมผลต่อการเลื่อนลำดับขั้น การสูบบุหรี่จากขั้นหนึ่ง ๆไปสู่ลำดับขั้นที่สูงขึ้น

กลุ่มตัวอย่างได้แก่นักเรียนมัธยมศึกษาชายจำนวน 1,102 คนซึ่งมีอายุเฉลี่ย 13.75 ปี ส่วนใหญ่ นับถือศาสนาพุทธและอาศัยอยู่กับพ่อแม่และส่วนใหญ่ถูกจัดกลุ่มการสูบบุหรี่อยู่ในขั้นมั่นใจที่จะไม่สูบบุหรี่ ที่เหลืออยู่ในขั้นทดลองสูบบุหรี่ ขั้นลังเลใจที่จะสูบบุหรี่ ขั้นสูบบุหรี่ตามโอกาสและขั้นเตรียมตัวที่จะสูบบุหรี่ ปัจจัยทำนายการสูบบุหรี่ขั้นลังเลใจที่จะสูบบุหรี่ได้แก่ การคาดการณ์อัตราการสูบบุหรี่ ทัศนคติต่อการสูบบุหรี่ การยอมรับการสูบบุหรี่ของพ่อแม่ และการสูบบุหรี่ของพ่อแม่ ปัจจัยทำนายการสูบบุหรี่ ขั้นทดลองสูบบุหรี่ได้แก่ การชักชวนให้สูบบุหรี่ทัศนคติต่อการสูบบุหรี่การสูบบุหรี่ของเพื่อนและผลสัมฤทธิ์ ทางการศึกษา ปัจจัยทำนายการสูบบุหรี่ขั้นสูบบุหรี่ตามโอกาสได้แก่ ทัศนคติต่อการสูบบุหรี่ การชักชวนให้สูบบุหรี่ การสูบบุหรี่ของเพื่อน การสูบบุหรี่ของพ่อแม่ และผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา นอกจากนี้ยังพบว่าการชักชวนให้สูบบุหรี่ และการยอมรับการสูบบุหรี่ของพ่อแม่ สามารถทำนายการเปลี่ยนแปลงการสูบบุหรี่จากขั้นลังเลใจที่จะไม่สูบบุหรี่ไปสู่ขั้นทดลองสูบบุหรี่ ขณะที่การสูบบุหรี่ของเพื่อน และทัศนคติต่อการสูบบุหรี่สามารถทำนายการเปลี่ยนแปลงจากขั้นทดลองสูบบุหรี่ไปสู่ขั้นสูบบุหรี่ตามโอกาส ผลการ ศึกษาครั้งนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาโปรแกรมซึ่งมีความเหมาะสมกับระยะการสูบบุหรี่ของวัยรุ่น เพื่อการป้องกันการเริ่มด้นสูบบุหรี่ในวัยรุ่นต่อไป

คำสำคัญ: เด็กวัยรุ่นชาย ลำดับขั้นของการสูบบุหรี่ ประเทศไทย

Abstract

Smoking uptake is a complex behavioral process comprised of several stages and remains a major public health problem, especially among Thai adolescents. Specific intrapersonal, attitudinal and social factors may function differently at various stages of smoking uptake. Thus, this study of 1,012 predominantly Buddhist Thai male secondary school students, who were living with their parents and had an average age 12.72 years, aimed to: identify the prevalence of various early stages of smoking uptake, examine predictors of various early stages of smoking uptake, and examine predictors of progression from one early stage of smoking uptake to another.

Most were in the non-susceptible pre-contemplation stage, followed by the stages of initiation/ tried, susceptible pre-contemplation, experimentation/addiction, and contemplation/preparation. Predictors of the susceptible pre-contemplation stage were: prevalence estimate, attitude toward smoking, parental approval of smoking and parental smoking. Tried stage predictors included: offers of smoking, attitude towards smoking, peer smoking and level of academic success. Predictors of the experimentation/addiction stage involved: attitude toward smoking, offers of smoking, peer smoking, parental smoking and level of academic success. Offers of smoking and parental approval of smoking were factors influencing advancement from the susceptible pre-contemplation stage to the initiation/tried stage, while peer smoking and attitude toward smoking predicted transition from the initiation/tried stage to the experimentation stage. Since only two students were in the contemplation/preparation stage, made the number was too small to demonstrate any significant findings, no predictors of this stage were calculated. The findings may prove useful in developing primary prevention smoking programs for Thai male adolescents.

Keywords: Male adolescents, Stages of smoking uptake, Thailand