ผลของการสะท้อนคิดต่อความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณในการฝึกปฏิบัติ วิชาปฏิบัติการบริหารการพยาบาลของนักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี
คำสำคัญ:
การสะท้อนคิด, ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ, นักศึกษาพยาบาล, การฝึกภาคปฏิบัติ, การวิจัยกึ่งทดลองบทคัดย่อ
การวิจัยกี่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดก่อนและหลังนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักศึกษาพยาบาลก่อนและหลังการจัดการเรียนการสอนโดยใช้การสะท้อนคิด กลุ่มตัวอย่างคือ นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี ที่ฝึกปฏิบัติวิชาปฏิบัติการบริหารการพยาบาล ระหว่างเดือนพฤศจิกายน - ธันวาคม พ.ศ. 2566 กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้โปรแกรม G*Power ระดับนัยสำคัญที่ .05 ได้กลุ่มตัวอย่าง กลุ่มละ 24 คนต่อกลุ่ม รวมทั้งหมด 48 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยวิธีการจับสลากแบบไม่ใส่คืน กลุ่มทดลองจะได้รับการสะท้อนคิดโดยการบันทึกการสะท้อนคิดและการสะท้อนคิดด้วยวาจาจากผู้วิจัย และกลุ่มควบคุมจะได้รับการเรียนการสอนปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบบันทึกการเขียนการสะท้อนคิดที่สร้างขึ้นตามแนวคิด Gibbs’s Reflective Cycle และแบบวัดความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาของสถาบัน พระบรมราชชนก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติการทดสอบค่าทีชนิดสองกลุ่มสัมพันธ์กัน (Paired t-test) เปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณในกลุ่มทดลอง และวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนนความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณระหว่างกลุ่มโดยใช้สถิติทดสอบแมน-วิทนี ยู (Mann-Whitney U)
ผลการวิจัย พบว่าคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลในกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .01) เมื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมพบว่าแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าการสะท้อนคิดด้วยวาจาร่วมกับการบันทึกการสะท้อนคิดระหว่างการฝึกปฏิบัติการพยาบาล ช่วยพัฒนาความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาเกิดการเรียนรู้ผ่านกระบวนการคิดไตร่ตรอง ทบทวนและสะท้อนการปฏิบัติของตนเอง นำไปสู่กระบวนการคิดตัดสินใจในการปฏิบัติการพยาบาลได้อย่างเหมาะสมเพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย
เอกสารอ้างอิง
ดวงใจ เปลี่ยนบำรุง และปาริฉัตร อุทัยพันธ์. (2563). ผลของการจัดการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบการ สะท้อนคิดเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ยะลา.วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 13(1), 83-93
นิซรีน เจ๊ะมามะ, นริสา จันทบุรี, มุสลินท์ โตะแปเราะ, นันทา กาเลี่ยง, และนัจญวา นิยมเดชา.ผลของการสอนโดยใช้สถานการณ์เสมือนจริงร่วมกับการเรียนรู้ผ่านแผนที่มโนทัศน์และการสะท้อนคิด ต่อความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 11(2), e268098.
ประไพ กิตติบุญถวัลย์, เกศแก้ว สอนดี, ผุสดี ก่อเจดีย์, และภูวสิทธิ์ สิงห์ประไพ. (2562). ผลการสะท้อนคิดต่อความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการปฏิบัติการพยาบาลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ของนักศึกษาพยาบาล. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปกร, 17(2), 163-171.
รัตติกร เหมือนนาดอน, ยุพาภรณ์ ติรไพรวงศ์, เจียมใจ ศรีชัยรัตนกูล และสันติ ยุทธยง. (2562). การพัฒนาการ เรียนรู้ผ่านการสะท้อนคิด. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 35(2), 13-25.
วรรณลี ยอดรักษ์และณัฏฐินี ชัวชมเกตุ. (2568). ผลการจัดการเรียนการสอนรูปแบบการเรียนรู้การสะท้อนคิดเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิจารณญาณ นักศึกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน, 11(1), 205-216.
ศราวุธ เรืองสวัสดิ์. (2564). การจัดการเรียนการสอนของวิทยาลัยพยาบาลในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก ในช่วงการระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19. วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางสุขภาพ, 4(2), 101-114.
สมจิตต์ สินธุชัย, สุดาเดช พิทักษ์ศิริกุลและปิยะรัตน์ หยกสุริยันต์. (2561). การสะท้อนคิดการปฏิบัติในการศึกษาทางพยาบาลศาสตร์. วารสารพยาบาลทหารบก, 19 (2),15-23.
สภาการพยาบาล. (2553). สมรรถนะผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์. นนทบุรี:สภาการพยาบาล.
สุวิมล ขอผล, จินตวีร์พร แป้นแก้ว, ธณัชช์นรี สโรบล, เกศราภรณ์ ชูพันธ์, สุมิตรพร จอมจันทร์, และนิตยา บุญลือ. (2562). การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณโดยใช้การสะท้อนคิด. พยาบาลสาร, 46(1), 88-101.
อัจราวดี ศรียะศักดิ์, วารุณี เกตุอินทร์,วิโรจร์ ฉิ่งเล็ก, และสุวรรณี แสงอาทิตย์.(2562). ประสบการณ์เรียนรู้ของนักศึกษาพยาบาลผ่านการสะท้อนคิดกลังการฝึกปฏิบัติการพยาบาลเด็ก. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 11(1), 25-37.
Alfaro-LeFevre, R. (2019). Critical Thinking, Clinical Reasoning, and Clinical Judgment. Elsevier - Health Sciences Division.
Arslan, R., Gulveren, H., & Aydin, E. (2014). A research on critical thinking tendencies and factorsthat affect critical thinking of higher education students. International Journal of Business and Management, 9(5), 43.
Baker, C. R. (1996). Reflective Learning: A Teaching Strategy for Critical Thinking. Journal of Nursing Education, 35(1), 19-22. https://doi.org/doi:10.3928/0148-4834-19960101-06
Bijani, M., Mohammadi, F., Haghani, F., Yamani, N., & Karim, S. (2021). Development and psychometric evaluation of a reflection on clinical practice questionnaire for nursing students. BMC Nursing. 20, 185. https://doi.org/10.1186/s12912-021-00705-0
Bezanilla, M. J., Fernández-Nogueira, D., Poblete, M., & Galindo-Domínguez, H. (2019). Methodologies for teaching-learning critical thinking in higher education: The teacher’s view. Thinking skills and creativity, 33, 100584.
Carbogim, F. d. C., Barbosa, A. C. S., de Oliviera, L. B., de Sá Diaz, F. B. B., Toledo, L. V., Alves, K. R., . . . Püschel, V. A. d. A. (2018). Educational intervention to improve critical thinking for undergraduate nursing students: A randomized clinical trial. Nurse Education in Practice, 33, 121-126. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.nepr.2018.10.001
Cargas, S., Williams, S., & Rosenberg, M. (2017). An approach to teaching critical thinking across disciplines using performance tasks with a common rubric. Thinking Skills and Creativity, 26, 24-37. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2017.05.005
Colley, B. M., Bilics, A. R., & Lerch, C. M. (2012). Reflection: A Key Component to ThinkingCritically. The Canadian Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3(1). https://doi.org/10.5206/cjsotl-rcacea.2012.1.2
Duron, R., Limbach, B., & Waugh, W. (2006). Critical thinking framework for any discipline. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 17(2), 160-166.
Edwards S. (2017). Reflecting differently. New dimensions: reflection-before-action and reflection-beyond-action. International Practice Development Journal, 7(1), 1-14. https://doi.org/10.19043/ipdj.71.002
Facione, P. (2015). Critical Thinking: What It Is and Why It Counts. Insight Assessment.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.G., & Buchner, A. (2007). G*Power3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175-191.
Falcó-Pegueroles, A., Rodríguez-Martín, D., Ramos-Pozón, S., & Zuriguel-Pérez, E. (2021). Critical thinking in nursing clinical practice, education and research: From attitudes to virtue. Nursing philosophy: an international journal for healthcare professionals, 22(1), e12332. https://doi.org/10.1111/nup.12332
Fernandes, R., Willison, J., Boyle, C., & Muliasari, D. (2025). Teachers’ Perceptions of Critical Thinking Facilitation in English Language Classes in an Indonesian High School. Educational Studies, 61(1), 22–39. https://doi.org/10.1080/00131946.2025.2467904
Gibbs, G. (1998). Learning by Doing: A Guide to Teaching and Learning Methods. Oxford Brooks University, Oxford.
Golden, B. (2023). Enabling critical thinking development in higher education through the use of a structured planning tool. Irish Educational Studies, 42(4), 949–969. https://doi.org/10.1080/03323315.2023.2258497
Grohs, J. R., Kirk, G. R., Soledad, M. M., & Knight, D. B. (2018). Assessing systems thinking: A tool to measure complex reasoning through ill-structured problems. Thinking Skills and Creativity, 28, 110-130. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2018.03.003
Hora, M. T., & Smolarek, B. B. (2018). Examining Faculty Reflective Practice: A Call for Critical Awareness and Institutional Support. The Journal of Higher Education, 89(4), 553–581. https://doi.org/10.1080/00221546.2018.1437663
Lopes Ribeiro, O. M. P., Trindade, L. L., Pinto Novo, A. F. M., da Rocha, C. G., Sousa, C. N., Cabral Teles, P. J. F., . . . Ventura-Silva, J. M. A. (2022). The COVID-19 Pandemic and Professional Nursing Practice in the Context of Hospitals. Healthcare (Basel), 10(2). https://doi.org/10.3390/healthcare10020326
Makhene A. (2017). Argumentation: A Methodology to Facilitate Critical Thinking. International journal of nursing education scholarship, 14(1), 20160030. https://doi.org/10.1515/ijnes-2016-0030
Martyn, J., Terwijn, R., Kek, M. Y., & Huijser, H. (2014). Exploring the relationships between teaching, approaches to learning and critical thinking in a problem-based learning foundation nursing course. Nurse education today, 34(5), 829–835. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2013.04.023
Moeti, B., Mgawi, R. K., & Moalosi, W. T. S. (2017). Critical Thinking among Post-Graduate Diploma in Education Students in Higher Education: Reality or Fuss?. Journal of Education and Learning, 6(2), 13-24. http://dx.doi.org/10.5539/jel.v6n2p13.
Noblitt, L., Vance, D. E., & Smith, M. L. D. (2010). A comparison of case study and traditional teaching methods for improvement of oral communication and critical-thinking skills. Journal of College Science Teaching, 39(5), 26.
Nold, H. (2017). Using Critical Thinking Teaching Methods to Increase Student Success: An Action Research Project. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 29(1), 17-32.
Orique, S. B., & McCarthy, M. A. (2015). Critical Thinking and the Use of Nontraditional Instructional Methodologies. The Journal of nursing education, 54(8), 455–459. https://doi.org/10.3928/01484834-20150717-06
Polit, D.F., & Beck, C.T. (2004). Nursing Research: Principles and Methods (7th Ed). Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia.
Rashid, S., & Qaisar, S. (2016). Developing Critical Thinking through Questioning Strategy among Fourth Grade Students. Bulletin of Education and Research, 38(2), 153-168.
Johns, C. (2000). Becoming a Reflective Practitioner. London: Blackwell Science.
Papathanasiou, I. V., Kleisiaris, C. F., Fradelos, E. C., Kakou, K., & Kourkouta, L. (2014). Critical thinking: the development of an essential skill for nursing students. Acta Informatica Medica, 22(4), 283-286. https://doi.org/10.5455/aim.2014.22.283-286
Sharples, J. M., Oxman, A. D., Mahtani, K. R., Chalmers, I., Oliver, S., Collins, K., Austvoll-Dahlgren, A., & Hoffmann, T. (2017). Critical thinking in healthcare and education. BMJ (Clinical research ed.), 357, j2234. https://doi.org/10.1136/bmj.j2234
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
เวอร์ชัน
- 2025-06-18 (2)
- 2025-05-26 (1)
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี และคณาจารย์ท่านอื่นๆในวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
