มุมมองการส่งเสริมการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประชากรกลุ่มเสี่ยงในชุมชนเมือง

ผู้แต่ง

  • สุจิรา ฟุ้งเฟื่อง นิสิตหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการส่งเสริมสุขภาพและสุขศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
  • จักรกฤษณ์ พลราชม คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
  • สมคิด ปราบภัย คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

คำสำคัญ:

การตรวจคัดกรอง, มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง, กลุ่มเสี่ยง, ชุมชนเมือง

บทคัดย่อ

          การวิจัยเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามุมมองการส่งเสริมการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประชากรกลุ่มเสี่ยงในชุมชนเมือง ผู้ให้ข้อมูลหลัก  คือ ผู้บริหารระดับสูงที่เกี่ยวข้องกับนโยบายการคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง คณะทำงานพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (สาขาโรคมะเร็ง) และบุคลากรในสถานบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิที่ได้รับมอบหมายในการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง จำนวน 24 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แนวคำถามกึ่งโครงสร้างเพื่อการสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยการตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า

          ผลการวิจัย พบว่า มุมมองการส่งเสริมการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประชากรกลุ่มเสี่ยงในชุมชนเมือง แบ่งเป็น 2 ส่วน ประกอบด้วย 1) สภาพปัญหาที่ครอบคลุมในด้านนโยบาย ศักยภาพบุคลากรของพื้นที่ และทรัพยากรในการดำเนินการ และ 2) ความต้องการและกลยุทธ์ในการส่งเสริมการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประชากรกลุ่มเสี่ยงในชุมชนเมือง

          ข้อเสนอแนะ การส่งเสริมการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประชากรกลุ่มเสี่ยงในชุมชนเมืองมีดังนี้ 1) บุคลากรควรได้รับการพัฒนาทักษะและด้านการคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงอย่างสม่ำเสมอ 2) ควรขยายประชากรกลุ่มเป้าหมายให้มากขึ้น และ 3) กลยุทธ์ที่ดี คือ (1) การประชาสัมพันธ์โดยใช้สื่อสังคมและการใช้ภาคีเครือข่ายในการสื่อสารทุกระดับ (2) การพัฒนาให้กลุ่มเสี่ยงเกิดความตั้งใจในการมารับการตรวจคัดกรองเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการตรวจคัดกรอง และ (3) การเข้าถึงกลุ่มเสี่ยงวัยทำงานผ่านฝ่ายบุคลากรของหน่วยงาน

เอกสารอ้างอิง

กฤษดา แสวงดี, อติญาณ์ ศรเกษตริน, ดาราวรรณ รองเมือง, รุ่งนภา จันทรา, สุทธานันท์ กัลกะ, เบญจพร รัชตารมย์ และวิริยา โพธิ์ขวาง-ยุสท์. (2562). และการบริหารกำลังคนในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 35(2), 174-183.

กระทรวงสาธารณสุข. (2566). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. https://hdc. moph.go.th/center/public/main

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2564). แนวทางการตรวจคัดกรอง วินิจฉัย และรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง. https://www.nci.go.th/th/cpg/CPG%20Colon %20(020266-final).pdf

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2566). นิยามตัวชี้วัด Service Plan สาขาโรคมะเร็งฉบับปี 2566-2570. https://citly. me/JpbL5.

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). สถิติสถานการณ์สุขภาพคนไทย 10 ปีย้อนหลัง รายเขตสุขภาพ ระหว่างปี 2552 – 2561. http://surl.li/hpbzj

สุรวุฒิ เจริญขจรชัย, ศุลีพร แสงกระจ่าง และโศรยา ธรรมรักษ์. (2565). การตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักของระบบสาธารณสุขไทย. วารสารโรคมะเร็ง, 42(2), 86-103.

Alzahrani, K. M., Fallatah, S. M., Almehmadi, R. A., Alghamdi, J. S., Alsulaimani, A. I., Alkhaldi, L. M., & Alsuwayhi, A. G. (2022). Colorectal cancer and its screening among Public in the Western Region of Saudi Arabia. Cureus, 14(7), e27404.

Amoako-Attah, I., Dunlap, J. J., & Mainous, R. O. (2023). Increasing patient participation in colorectal cancer screening in primary care: An evidence-based improvement initiative. The Journal for Nurse Practitioners, 19(8), 104729.

Inadomi, J. M., Issaka, R. B., Green, B. B. (2021). What multilevel interventions do we need to increase the colorectal cancer screening rate to 80%?. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 19(4), 633-645.

Leach, K. M., Granzow, M. E., Popalis, M. L., Stoltzfus, K. C., & Moss, J. L. (2021). Promoting colorectal cancer screening: A scoping review of screening interventions and resources. Preventive medicine, 147, 106517.

Mon, H. M., Robb, K. A., & Demou, E. (2024). Effectiveness of workplace cancer screening interventions: a systematic review. BMC cancer, 24(1), 999.

Mukherjee, I., Coban, M. K., & Bali, A. S. (2021). Policy capacities and effective policy design: a review. Policy sciences, 54(2), 243–268.

Omran, S., Barakat, H., Muliira, J. K., & Aljadaa, N. (2015). Knowledge, experiences, and barriers to colorectal cancer screening: a survey of health care providers working in primary care settings. Journal of Cancer Education: The Official Journal of The American Association

for Cancer Education, 30(1), 53–61.

Phisalprapa, P., Supakankunti, S., & Chaiyakunapruk, N. (2019). Cost-effectiveness and budget impact analyses of colorectal cancer screenings in a low- and middle-income country: example from Thailand. Journal of Medical Economics, 22(12), 1351-1361.

Rojanamatin, J., Ukranun, W., Supaattagorn, P., Chiawiriyabunya, I., Wongsena, M., & Chaiwerawattana, A. (2021). Cancer in Thailand Vol. X, 2016-2018; Thailand.

Simpson, S., Yu, K., Bell-Brown, A., Kimura, A., Meisner, A., & Issaka, R. B. (2024). Factors associated with mailed fecal immunochemical test completion in an integrated academic-community healthcare system. Clinical and Translational Gastroenterology, 15(10), e1.

Sung, H., Ferlay, J., Siegel, R. L., Laversanne, M., Soerjomataram, I., Jemal, A., & Bray, F. (2021). Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 71(3), 209-249.

Telles, V. M., Rodriguez, S., Torres, M., Schneider, J., Haughton, J., Maldonado, M., & Arredondo, E. (2024). Barriers and facilitators to implementing a multilevel, multicomponent intervention promoting colorectal cancer screening in health centers: a qualitative study

of key informant perspectives. BMC health services research, 24(1), 404.

Zhong, G. C., Sun, W. P., Wan, L., Hu, J. J., & Hao, F. B. (2020). Efficacy and cost-effectiveness of fecal immunochemical test versus colonoscopy in colorectal cancer screening: a systematic review and meta-analysis. Gastrointestinal Endoscopy, 91(3), 684-697.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-19

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย