บทบาทพยาบาลในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการดูแลเท้าในผู้เป็นเบาหวาน
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, บทบาทพยาบาล, พฤติกรรมการดูแลเท้า, ผู้เป็นเบาหวานบทคัดย่อ
ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังจากโรคเบาหวานที่สำคัญคือความเสื่อมของหลอดเลือดแดงโดยเฉพาะความเสื่อมของหลอดเลือดแดงส่วนปลายที่ไปเลี้ยงเท้า นอกจากนั้นเส้นประสาทส่วนปลายที่เสื่อมลงเป็นสาเหตุของเท้าผิดรูปและการเกิดแผลที่เท้านำไปสู่การถูกตัดนิ้ว เท้าหรือขาในที่สุด การดูแลเท้าอย่างเหมาะสมและถูกต้องเป็นประจำสามารถลดปัญหาการเกิดแผลที่เท้าและการถูกตัดเท้าได้ ในการจะดูแลเท้าดีได้นั้นผู้เป็นเบาหวานจะต้องมีความรอบรู้ด้านสุขภาพในการดูแลเท้าที่ดีด้วย อันเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยป้องกันการเกิดแผลที่เท้าและการกลับเป็นซ้ำของแผลที่เท้า ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการดูแลเท้าคือการที่ผู้เป็นเบาหวานได้รับข้อมูลการดูแลเท้า การสื่อสารข้อมูลการดูแลเท้า เข้าใจในข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลเท้า เข้าใจกระบวนการดูแลตนเอง อันนำไปสู่การตัดสินใจในการดูแลเท้า ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวานที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพในการดูแลเท้าที่เหมาะสม จะสามารถปฏิบัติกิจกรรมที่ดูแลเท้าด้วยตนเองได้ พยาบาลเป็นบุคลากรด้านสุขภาพที่ให้การดูแลผู้เป็นเบาหวาน สามารถมีบทบาทในการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการดูแลเท้าแก่ผู้เป็นเบาหวาน เพื่อให้ผู้เป็นเบาหวานมีพฤติกรรมการดูแลเท้าอย่างเหมาะสมสามารถดูแลตนเองให้มีชีวิตที่ยืนยาวได้อย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดีและลดการพึ่งพาผู้อื่น
เอกสารอ้างอิง
Phormpayak D, Ajchariyasakchai M, Pamtaisong S. Factors relating to foot ulcers in persons with type 2 diabetes. AJCPH 2017; 26(2):353-61.
Armstrong DG, Boulton AJM, Bus SA. Diabetic Foot Ulcers and Their Recurrence. N Engl J Med. 376.24 2017; 376(24):2367-2375.
สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์. แนวทางเวชปฏิบัติการป้องกันและดูแลรักษาผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้า 2556. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชูมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2556.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. ประเด็นรณรงค์วันเบาหวานโลก 2559. [อินเทอรเน็ต]. 2560 [เขาถึงเมื่อ 7 สิงหาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/news/hot-news- detail.php?id=12305&gid=18
สายฝน ม่วงคุ้ม. บทบาทพยาบาลในการดูแลเท้าเบาหวาน. วารสารพยาบาลทหารบก. 2560; 18(ฉบับพิเศษ):1-10.
สายฝน ม่วงคุ้ม, สุภาภรณ์ ด้วงแพง, จุฬาลักษณ์ บารมี. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเท้าของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในภาคตะวันออกของประเทศไทย. Journal of Science Technology and Humanities. 2554; 9(2):65-74.
Ren M, Yang C, Lin DZ, Xiao HS, Mai LF, Guo YC,Yan L. Effect of intensive nursing education on the prevention of diabetic foot ulceration among patients with high-risk diabetic foot: a follow-up analysis. Diabetes Technology & Therapeutics 2014; 16(9): 576-81.
ศูนย์เบาหวานธรรมศาสตร์. รายงานประจำปี; 2563-2564. ปทุมธานี: ฝ่ายการพยาบาลโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ; 2565.
อัจฉรา มีนาสันติรักษ์, อนุชา ไทยวงษ์. ความสัมพันธ์ระหว่างความแตกฉานทางสุขภาพในการดูแลเท้ากับพฤติกรรมการดูแลเท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวาน. วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา. 2563; 6(2):32-44.
อัจฉรา มีนาสันติรักษ์, อนุชา ไทยวงษ์, วารุณี สมภักดี, วราพร อุตริ, รัศมี โยธา, รัศมี คำภู, วนิดา จันทรักษ์, วรรณรัตน์ วาจารี, วันเฉลิม แหวนหล่อ, วันวิสา ชิณวงค์.การศึกษาความแตกฉานทางสุขภาพในการดูแลเท้าและพฤติกรรมการดูแลท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวาน. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 16(2):157-167.
ณัฐพค์ โฆษชุณหนันท์. พยาธิสรีรวิทยาของโรคเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน. ใน: ณัฐพงค์ โฆษชุณหนันท์และคณะ, บรรณาธิการ. ตำราการป้องกันและรักษาโรคเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน. กรุงเทพฯ: ทริค ธิงค์; 2556. หน้า21-34.
สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์. แนวปฏิบัติทางคลินิก: การป้องกันและการจัดการภาวะแทรกซ้อนที่เท้าของผู้ป่วยเบาหวาน. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์; 2556.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ปีงบประมาณ 2558 เล่มที่ 4: การบริหารงบบริการควบคุมป้องกันและรักษาโรคเรื้อรัง. 2557. กรุงเทพฯ: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พับลิสซิ่ง; 2557.
จริยา นพเคราะห์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 [วิทยานิพนธ์]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2560.
KimSH, LeeA. Health-literacy-sensitive diabetes self-management interventions: A systematic review and meta-analysis. Worldviews Evid Based Nurs. 2016; 13(4):324-33.
Watts SA, Stevenson, C, Adams, M. Improving health literacy in patients with diabetes. Nursing 2017;47(1):25-31.
ชินตา เตชะวิจิตรจารุ. ความรอบรู้ทางสุขภาพ:กุญแจสำคัญสู่พฤติกรรมสุขภาพและผลลัพธ์สุขภาพที่ดี. วารสารพยาบาลทหารบก 2561; 19 (ฉบับพิเศษ):1-11.
วัชราพร เชยสุวรรณ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิดและการประยุกต์สู่การปฏิบัติการพยาบาล. วารสารแพทย์นาวี2560; 44(3):183-97.
World Health Organization. Health Promotion Glossary. Geneva: WHO; 1998:1-10.
วชิระ เพ็งจันทร์. Health Literacy. นนทบุรี: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข: 2560.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, กระทรวงสาธารณสุข. การประเมินและการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กองสุขศึกษา; 2558.
Nutbeem D. The evolving concept of Health Literacy. Soc Sci Med. 2008; 67:2072-078.
วรรณศิริ นิลเนตร, วาสนา เรืองจุติโพธิ์พาน. ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับวิชาชีพพยาบาล. วารสารคุณภาพชีวิตกับกฎหมาย. 2562;15(2): 1-18.
ศิราวัลย์ เหรา, นิทรา กิจธีระวุฒิวงษ์. การเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์. 2563; 12(1):39-51.
ปาณิศา บุณยรัตกลิน. บทบาทพยาบาลอนามัยชุมชนกับการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุในชุมชน.วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย 2563; 13(1):63-75.
ชยพล ศิรินิยมชัย. การจัดการเท้าเบาหวาน: ศาสตร์และศิลป์ทางการพยาบาล. กรุงเทพฯ: สหมิตรพัฒนาการพิมพ์; 2563.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
