กระบวนการดำเนินงานส่งเสริมทันตสุขภาพ แบบมีส่วนร่วมในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กท่ามะโอ จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาเป็นการวิจัยแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กท่ามะโอ ตำบลขัวมุง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ เก็บข้อมูลจากการสังเกตและการสัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ใช้เวลาศึกษา 2 ปี ตั้งแต่ กุมภาพันธ์ 2550 ถึง มีนาคม 2552 แบ่งการดำเนินการเป็น 5 ขั้นตอน ได้แก่ การเตรียมการ การสร้างทีมงาน การจัดเวทีประชาคม การดำเนินงาน และประเมินผล โดยผู้มีส่วนร่วมในการดำเนินงานประกอบด้วย ผู้บริหารองค์กรการบริหารส่วนตำบลขัวมุง นักวิชาการศึกษาคณะกรรมการบริหารศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ครูพี่เลี้ยงเด็ก ผู้ปกครองเด็กในศูนย์ และเจ้าหน้าที่ศูนย์สุขภาพชุมชนขัวมุง ทั้งนี้ได้ใช้เกณฑ์มาตรฐานศูนย์เด็กเล็กน่าอยู่ และปัญหาสุขภาพช่องปากของเด็กก่อนวัยเรียนเป็นเครื่องมือกระตุ้นให้ชุมชนเห็นความสำคัญของการพัฒนา และส่งเสริมทันตสุขภาพในการดำเนินงาน พบว่า เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาทของทันตบุคลากรจากการเป็นผู้ให้ หรือผู้ดำเนินการ มาอยู่ในฐานะผู้ส่งเสริม ผู้จุดประกาย ผู้สนับสนุน และผู้อำนวยความสะดวก เป็นการเสริมสร้างพลังชุมชนและเกิดการมีส่วนร่วมของผู้ร่วมมีส่วนร่วม ตั้งแต่ร่วมวิเคราะห์ปัญหาร่วม ร่วมตัดสินใจ ร่วมวางแผน ร่วมดำเนินการและร่วมสรุปประเมินผล ซึ่งน่าจะส่งผลให้ชุมชนสามารถดำเนินการส่งเสริมทันตสุขภาพด้วยตัวเองต่อไปได้ในอนาคต