ผลของโปรแกรมการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ผลกระทบของสุขภาพช่องปาก สมรรถภาพในชีวิตประจำวันในผู้สูงอายุ จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ผล กระทบของสุขภาพช่องปากต่อสมรรถภาพในชีวิตประจำวัน ในผู้สูงอายุ ตำบลหนองแก้ว อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 60 - 74 ปี จำนวน 60 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 30 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง โดยการสมัครใจเข้าร่วมการดำเนินการ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ โปรแกรมทันตสุขศึกษา โดยประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพของเบคเกอร์ แบบสัมภาษณ์ที่สร้างขึ้นตามวัตถุประสงค์และแบบประเมินผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อสมรรถภาพในชีวิตประจำวัน โดยใช้แบบดัชนี OIDP สถิติที่ใช้ในวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบสมมติฐาน ได้แก่ Paired t-test และ Independent t-test ผลการวิจัยพบว่า หลังการทดลองผู้สูงอายุกลุ่มทดลองมีความรู้เกี่ยวกับโรคฟันผุ โรคปริทันต์ การแปรงฟันที่ถูกวิธี การเลือกบริโภคอาหารที่มีประโยชน์และการรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ผลดีใน การปฏิบัติตัวตามคำแนะนำ การรับรู้ถึงอุปสรรคและพฤติกรรมการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันโรคฟันผุ โรคปริทันต์ เพิ่มขึ้นกว่า ก่อนการทดลองและมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ 0.05 (p < .05) ส่วนผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อสมรรถภาพในชีวิตประจำวัน พบว่า กลุ่มเปรียบเทียบ มีผลกระทบมากที่สุดต่อสมรรถภาพด้านการกินอาหารหรือความพอใจในอาหาร โดยมีความถี่ของผลกระทบ 1 - 5 วัน ร้อยละ 56.7 ความรุนแรงมาก ร้อยละ 50 อาการที่เป็นสาเหตุหลัก คือ ความเจ็บปวด ร้อยละ 33.3 สาเหตุของความยากลำบากจากการปวดฟันและฟันโยก กลุ่มทดลอง มีผลกระทบมากที่สุดต่อสมรรถภาพด้านการกินอาหารหรือความพอใจในอาหาร โดยมีความถี่ของผลกระทบ 1 - 5 วัน ร้อยละ 33.3 ความรุนแรงปานกลาง ร้อยละ 26.7 อาการที่เป็นสาเหตุหลัก คือ ความรำคาญ ร้อยละ 36.7 สาเหตุของความยากลำบากจากการปวดฟันและฟันโยก