การประเมินผลโครงการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคด้านทันตกรรมสำหรับเด็ก "ยิ้มสดใส เด็กไทยฟันดี" จังหวัดกระบี่

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการประเมินผล โครงการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคด้านทันตกรรมสําหรับเด็ก “ยิ้มสดใส เด็กไทยฟันดี” จังหวัดกระบี่ ซึ่งดําเนินการ ตั้งแต่ปีการศึกษา 2548-2550 กิจกรรมหลักของโครงการ คือ การตรวจฟันนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 1 และ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ทุกคน เคลือบหลุมร่อง ฟันกรามแท้ซี่แรกร้อยละ 50 ของ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 1 และดําเนินการให้ นักเรียนประถมศึกษา และ ก่อนประถมศึกษาทุกคนแปรงฟันหลังอาหารกลางวันด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ การศึกษาเป็นแบบ Cross-sectional Study กลุ่มประชากรที่ทําการศึกษา คือ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 1 และ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ที่เข้า ร่วมโครงการจากทุกสังกัดจํานวน 43,819 คน ข้อมูลที่นํามาใช้เป็นข้อมูลทุติยภูมิที่อําเภอส่งเข้าจังหวัดจากแบบ “บันทึก สภาวะโรคฟันผุ ความต้องการบริการทันตกรรม และการให้บริการ Sealant” การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา เพื่อหาความชุกของการเกิดโรคฟันผุในฟันกรามแท้ซี่แรก ของ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 1และ นักเรียนประถม ศึกษาชั้นปีที่ 3 ในแต่ละปีการศึกษาที่มีการดําเนินโครงการ และเปรียบเทียบการเกิดโรคฟันผุในฟันกรามแท้ซี่แรก ของนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ปี 2550 (ซึ่งมีทั้งที่ได้รับการเคลือบหลุมร่องฟันและไม่ได้รับการเคลือบหลุมร่องฟัน ขณะเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 1) กับการเกิดโรคฟันผุของฟันกรามแท้ซี่แรกของนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ปี 2548 ซึ่งเป็นปีที่เริ่มโครงการ และนักเรียนไม่ได้รับการเคลือบหลุมร่องฟัน ผลการดําเนินงานในภาพรวม เมื่อพิจารณา จากค่าประสบการณ์การเกิดโรคฟันผุระหว่าง 3 ปี ของการดําเนินงานการเปลี่ยนแปลงของค่าดังกล่าวค่อนข้าง แกว่งขึ้นลงในแต่ละปี แต่แนวโน้มภาพรวมของการดําเนินงาน เมื่อเปรียบเทียบระหว่างปีที่เริ่มโครงการปี 2548) และ ปีที่ประเมินผลปีที่ 3 (ปี 2550) เกือบทุกอําเภอมีค่าร้อยละ และค่าเฉลี่ยประสบการณ์เกิดฟันผุลดลงทั้งในนักเรียน ประถมศึกษาชั้นปีที่ 1 และนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ฟันกรามแท้ซี่แรกของ นักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ปี 2550 มีค่าประสบการณ์การเกิดโรคฟันผุต่ํากว่าฟันกรามแท้ซี่แรกของนักเรียนประถมศึกษาชั้นปีที่ 3 ปี 2548 ซึ่งมีนัยสําคัญทางสถิติเมื่อ P <0.01 ฟันกรามแท้ซี่แรกที่ได้รับการเคลือบหลุมร่องฟัน มีอัตราการยึดติดของ สารเคลือบหลุมร่องฟันในภาพรวมร้อยละ 28.51 และอัตราการเกิดโรคฟันผุร้อยละ 11.4 ผลการดําเนินงาน มีความแตกต่างระหว่างอําเภอ ในการดําเนินงานครั้งต่อไป จําเป็นต้องมีการประชุมชี้แจง จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และจังหวัดต้องติดตามการดําเนินงานอย่างสม่ําเสมอ