การพัฒนารูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยชุมชน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทในการพัฒนารูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยชุมชน 2) พัฒนาและประเมินรูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยชุมชนอย่างมีสมานฉันท์โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของประชาชน โดยใช้วิธีการวิจัยแบบผสม (Mixed Method) ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) โดยเก็บข้อมูลจากประชาชนในเขตพื้นที่ศูนย์ไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาท อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี รวมทั้งสิ้นจำนวน 400 คน และการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยเก็บข้อมูลผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ประธานฯ และสมาชิกศูนย์ไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทชุมชน  จำนวน 160 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์  วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า

1. ความคิดเห็นด้านพฤติกรรมของประชาชนที่มีต่อศูนย์ไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทชุมชนอย่าง มีสมานฉันท์พบว่า ส่วนใหญ่ประชาชนมีพฤติกรรมเกี่ยวกับศูนย์ไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทชุมชนอยู่ในระดับมาก

      2. การไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยชุมชนอย่างมีสมานฉันท์นั้น ต้องใช้ทุนของชุมชนคือ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำทางการและไม่เป็นทางการ และอาสาสมัครในชุมชนเป็นผู้ดำเนินการให้เกิดเป็นกระบวนการไกล่เกลี่ยขึ้นในชุมชน โดยอาศัยความร่วมมือของคนในชุมชนโดยใช้หลักการต่าง ๆ  คือ ความพึงพอใจ ความโปร่งใส ความเป็นกลาง การประสานงานการมีส่วนร่วม การประชาสัมพันธ์ การลดขั้นตอน ความเป็นเครือญาติ ความยืดหยุ่น และความรู้ เพื่อให้ชุมชนเป็นชุมชนสมานฉันท์ โดยเรียกชื่อย่อรูปแบบนี้ว่า “CPR MODEL” ซึ่งเป็นรูปแบบที่ผ่านการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิ และการรับรองโดยเวทีประชาคม

              The objectives of this research were : 1) to study the basic information about reconciliation settlement for develop the reconciliation and dispute settlement system in community 2) to develop and evaluate reconciliation and dispute settlement system in community with conformity through the participation of the public and key informants by mix method research and quantitative research by gather information from public around community reconciliation center area in Amphoe  Bang Khonthi Samut Songkhram Proveince,  Amphoe Phrao Chiangmai Province and Amphoe  Mueang Udon Thani Province totally 400 people and qualitative research by gather information from leader and member of community reconciliation center area totally 160 people. The research instrument were questionnaire, interview analyzed by percentage, mean, standard deviation and content analysis. The result of the research were

1. The opinion of public for the community reconciliation center found out the most of public behavior has satisfaction in high  level


2. The reconciliation and dispute settlement system in community with conformity must consist of the people in community include subdistrict  head, village head, formal leader, informal leader and community volunteer who perform reconciliation process through the participation of the public by using the measure were satisfaction, transparency, impartial, participation, public relation, reducing procedure, relative, flexibility and knowledge for conformity in community by the name of “CPR MODEL” which was evaluated by expert sand affirm by public forum.