การให้ความหมายของ “คิดเป็น” โดยใช้ทฤษฎีฐานราก (Towards the Meanings of “Kidpen:” A Grounded Theory Study)

Abstract

              วงการการศึกษาโลกต่างหันมาให้ความสำคัญกับการสอนให้นักเรียนคิด นอกเหนือจากการให้เขามีความรู้ในเนื้อหาวิชาต่าง ๆ ที่เข้าถึงได้ง่ายบนอินเตอร์เน็ต จุดประสงค์ของการศึกษาในศตวรรษที่ 21 น่าจะเป็นการพัฒนามนุษย์ให้เต็มตามศักยภาพ ผ่านการพัฒนาทางสติปัญญาหรือการเรียนรู้ ซึ่งแน่ชัดว่าเกี่ยวข้องกับการพัฒนาการคิด พัฒนาการทางด้านอารมณ์ความรู้สึก การกระทำและการแสดงออก หรือเรียกว่าการพัฒนามนุษย์แบบองค์รวม ในบริบทวัฒนธรรมที่มีความซับซ้อนเช่นในประเทศไทย เราเรียกการพัฒนานี้ว่า “คิดเป็น” อย่างไรก็ตาม ความหมายที่กล่าวข้างต้น ไม่เคยได้รับการยืนยันจากงานวิจัยใดมาก่อน ทำให้เราไม่สามารถวัดปรากฏการณ์ทางจิตที่เกี่ยวข้องกับ “คิดเป็น” ได้ บทความนี้จึงนำเสนอกระบวนการให้คำนิยามของ “คิดเป็น” โดยใช้ทฤษฎีฐานราก และใช้วิธีการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผู้เข้าร่วมวิจัยเพื่อให้คำนิยามของ “คิดเป็น” ซึ่งเป็นนักคิดผู้ใหญ่จำนวน 20 คน ผลปรากฏว่า “คิดเป็น” หมายถึงเครื่องมือที่จะนำบุคคลไปสู่การพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ ซึ่งการ “คิดเป็น” นี้ ถูกหล่อหลอมและปลูกฝังจากประสบการณ์ที่ได้รับจากการเลี้ยงดูของครอบครัว เพื่อน สังคม และประสบการณ์จากโรงเรียน การหล่อหลอมจากประสบการณ์นี้ เป็นหมวดหมู่หลัก (core category) ที่มีอิทธิพลมากที่สุดต่อการ “คิดเป็น” และพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ นิยามของ “คิดเป็น” ยังประกอบไปด้วยอีก 3 หมวดหมู่ คือ การพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา การค้นพบความสุขในชีวิต และการกระทำที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม โดยการค้นพบความสุขในชีวิตถูกแบ่งออกเป็น 7 ขั้นตอนด้วยกัน ได้แก่  1) การเผชิญปัญหาอย่างมีสติ 2) การเลือกวิธีการแก้ปัญหาที่เป็นประโยชน์และถูกต้อง 3) มีความมุ่งมั่นและ ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค 4) มีความปีติ 5) มีความผ่อนคลาย สบาย 6) มีจิตแน่วแน่ เป็นสมาธิ และ 7) มีจิตที่เป็นกลาง ไม่เอนเอียงฝักใฝ่ฝ่ายใด “คิดเป็น” ทำให้บุคคลพัฒนาตนเองได้เต็มศักยภาพ เนื่องจากเขาจะค้นพบความแข็งแกร่งภายในของตนเอง ซึ่งจะนำไปสู่การกระทำที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม ทฤษฎี “คิดเป็น”นี้สามารถนำไปสู่การวัดการ “คิดเป็น” แบบองค์รวมและแม่นยำยิ่งขึ้น เพื่อแก้ปัญหาความหลากหลายในความหมายของ “คิดเป็น” ที่ทำให้เกิดการแปลความและการเข้าใจที่ไม่ตรงกันระหว่างผู้ส่งสารและผู้รับสาร และยังเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาการ “คิดเป็น” ในนักเรียนไทย

              Globally, educational researchers have focused on teaching students to think rather than to merely absorb readily accessible content. The purpose of 21^st century education is arguably to enable individuals to reach their full potential through intellectual development or learning. This certainly involves thinking, feelings, and acting—the whole human experience. In high-context cultures of Thailand, we call this “kidpen.” However, without a more precise definition of “kidpen,” it is impossible to measure meaningfully this mental phenomena. This article presents a process for formulating the definition of “kidpen” through the use of grounded theory. Interviewing, the main data collection method, used twenty adult thinkers participating in defining “kidpen.” “Kidpen” was described as a tool used in aiding personal development in order to reach one’s full human potential. “Kidpen” is nurtured and inculcated through experiences with friends, family, communities, and teachers. This core category, nurtured and inculcated experiences, was the most influential element in “kidpen” and in full personal development. The definition of “kidpen” involves three supporting categories: developing problem solving skills, discovering happiness in life, and pursuing actions affecting the well-being of the public. Seven phases to discovering happiness in life were: 1) facing problems with mindfulness, 2) selecting useful and ethically correct solutions, 3) being determined to succeed, 4) developing a feeling of rapture, 5) feeling relaxed, 6) having a concentrated, ready mind, and 7) maintaining equanimity. “Kidpen” leads to the development of full human potential as individuals find their inner strengths to serve the well-being of the differences between different interpretations of “kidpen,” and facilitates “kidpen” in students.