การพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะให้แก่แรงงานข้ามชาติ

Abstract

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์  1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานการดูแลสุขภาพ การเรียนรู้ด้านสุขภาพ ความต้องการเรียนรู้ด้านสุขภาพของแรงงานข้ามชาติ 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะให้แก่แรงงานข้ามชาติ 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะกับกลุ่มแรงงานข้ามชาติ 4) เพื่อประเมินและปรับปรุงรูปแบบ ซึ่งเป็นวิธีการวิจัยและพัฒนา กลุ่มตัวอย่างและผู้ให้ข้อมูลหลักในการวิจัยนี้ได้แก่ แรงงานข้ามชาติผู้ตอบแบบสอบถาม 302 คน ผู้เชี่ยวชาญ 4 คน นักศึกษาแกนนำแรงงานข้ามชาติในพื้นที่ที่กำลังศึกษาอยู่ในชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นของศูนย์ กศน. ตำบลไชยสถาน อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่จำนวน 30 คน วิทยากรจำนวน 6 คน และกลุ่มเป้าหมายในชุมชนจำนวน 25  คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะให้แก่แรงงานข้ามชาติ คู่มือการใช้รูปแบบ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง แบบสอบถามข้อมูลพื้นฐาน แบบทดสอบก่อนและหลังเรียน แบบประเมินผลงาน แบบสอบถามความพึงพอใจสำหรับนักศึกษาและวิทยากร แบบบันทึกการประชุมสำหรับวิทยากรและนักศึกษา สมุดกระจกสะท้อนความคิด การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าทีแบบเป็นอิสระต่อกัน และการวิเคราะห์เนื้อหา

             ผลการวิจัย พบว่า 1) ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานพบว่าแรงงานข้ามชาติส่วนใหญ่ร้อยละ 79.14 ไม่รู้หนังสือ การสื่อสารที่เหมาะสมกับแรงงานข้ามชาติในชุมชนจึงเป็นการสื่อสารทางตรงโดยใช้สื่อบุคคลจะช่วยให้สามารถเข้าถึงข้อมูลทางสุขภาพได้ง่ายกว่าสื่อชนิดอื่น นอกจากนี้ยังพบว่าแรงงานข้ามชาติในชุมชนส่วนใหญ่ร้อยละ 59.03 เข้าไม่ถึงสิทธิทางด้านสุขภาพ มักจะซื้อยามารับประทานเองและจ่ายค่ารักษาพยาบาลเองในคลินิกเอกชน และมีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง และต้องการเรียนรู้เรื่องสิทธิทางด้านสุขภาพมากที่สุด ขณะเดียวกันนักศึกษาแรงงานข้ามชาติยังได้รับการสอนให้อดทนต่อความเจ็บป่วย “ฟื้นให้ไวหายให้เร็ว”  2) รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะให้แก่แรงงานข้ามชาติ (Migrant Health Literacy Model: MHL Model) มีองค์ประกอบ 4 ส่วนได้แก่ (1) หลักการ (2) วัตถุประสงค์ (3) ขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้  และ (4) เงื่อนไขการนำรูปแบบไปใช้ ทั้งนี้การพัฒนารูปแบบนี้เป็นการบูรณาการทำงานร่วมกันภายใต้ 4 ระบบสนับสนุนในชุมชน ได้แก่ ระบบการศึกษา ระบบสุขภาพ ระบบสังคมและสิ่งแวดล้อม และระบบวัฒนธรรม ในแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะให้แก่แรงงานข้ามชาติได้แบ่งหน่วยการเรียนรู้ออกเป็น 5 หน่วย ได้แก่ การเข้าถึงองค์ความรู้และการบริการทางสุขภาพ การทำความเข้าใจองค์ความรู้ทางสุขภาพ การประเมินองค์ความรู้ทางสุขภาพ การประยุกต์ใช้องค์ความรู้ทางสุขภาพ  และการสื่อสารองค์ความรู้ทางสุขภาพ 3) ผลการทดลองใช้รูปแบบพบว่า ในการประเมินความรู้นักศึกษาแรงงานข้ามชาติมีคะแนนเฉลี่ยหลังเรียนสูงกว่าคะแนนเฉลี่ยก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ด้านทักษะนักศึกษาสามารถจัดทำผลงานได้ในระดับคุณภาพดีขึ้นไป แรงงานข้ามชาติซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายการสื่อสารในชุมชนเห็นว่าความรู้ที่พวกเขาได้รับเป็นประโยชน์ใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน ผลการประเมินด้านเจตคติพบว่านักศึกษาแรงงานข้ามชาติมีทางเลือกมากยิ่งขึ้นในการเข้าถึงความรู้ การดูแลสุขภาพและการบริการสุขภาพที่จำเป็น 4) ผลการประเมินความคิดเห็นของผู้เรียนหรือนักศึกษาแกนนำแรงงานข้ามชาติที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ครั้งนี้มีความพึงพอใจในระดับมากในทุกด้าน วิทยากรมีระดับความพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาวะอยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน โดยวิทยากรเสนอให้เพิ่มเวลา ขยายประเด็น ศึกษาคำเรียกเกี่ยวกับความเจ็บป่วยในภาษาชาติพันธุ์เพิ่มเติม ขยายกลุ่มเป้าหมายให้มากขึ้น และสร้างบุคลากรสำหรับการอบรมรมเรื่องความรอบรู้ทางสุขภาวะให้มีมากขึ้นในชุมชน

          The objectives of this research were 1) to study of fundamental data, the healthcare, and health learning needs of the migrants in community. 2) to develop the learning management model of migrant health literacy. 3) to try out the model. 4) to evaluate and improve the model. The research methodology was research and development. The samples and key informants consisted of 302 migrant questionnaire respondents, 4 specialists, and 30 migrant students studying in the Chai Satan Sub-District Non-formal and Informal Education Centre, 6 trainers, and 25 migrants in community. The instruments were the Migrant Health Literacy Model, its manual, in-depth interview guidelines, the questionnaires, pretest and posttest, task assessment, reflexive thinking note, and recording session. The data were analyzed by frequency, percentage, average, standard deviation, t-test and content analysis.

           The findings of the research were as follows: 1) There are 79.14 percent of the migrants are low literacy. So the face-to-face communication or using personal media was much better than other types of communication.  Moreover, 59.03 percent of them were not able to access any health rights provided by the government. They had usually brought medicine by themselves and paid for the private clinic. Majority of them had health care behaviors at the medium level. They needed to learn and to access the involved health right information. The migrant students had been taught to be patient with pain, as the phrase “Quick revive and get well fast”. 2) The Migrant Health Literacy Model composed of 4 components; (1) principle (2) objectives (3) process of learning management, and 4) the condition for implementation of the model. This model was driven from 4 supporting systems in the community: education system, health system, social and environmental system,  and cultural system. The learning management plan has 5 units of health literacy learning activities such as accessibility, understanding, assessment, utilization, and communication of health information. 3) The consequence of knowledge assessment was that the posttest score in overall and each unit of the migrant students was higher than the pretest at the 0.01 level of statistical significance. In process assessment, their task assessment  was at the good level as required in overall and each unit. Moreover, the target group community, in project work of communication unit, agreed that the health information transmitted by the students was useful and could be applied in everyday life. In attitude assessment, the student shown that they had more alternatives to access vary sources of health information, necessary health care and services. 4) The students’ overall satisfaction toward MHL model was at the high level. The trainers’ overall satisfaction toward using MHL model was at the highest level. The trainers suggested that the learning activity should be prolonged its duration, enlarged more health issues, increased the migrant targets in the community and institutions; and the illness term in the ethnic language; and construct the trainers of the learning activity in the community should be more studied.