วิเคราะห์อัตลักษณ์ตัวนายโรงละครชาตรีเมืองเพชร

Abstract

           วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาประวัติความเป็นมา พัฒนาการ ขนบและวิเคราะห์ อัตลักษณ์ของตัวนายโรงละครชาตรีเมืองเพชร  มีวิธีดำเนินการวิจัยตามกระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษา พบว่า ละครชาตรีเมืองเพชรเป็นการแสดงพื้นบ้านดำเนินเรื่องด้วยการร้อง การรำและการเจรจาประกอบด้วยบทบาทของตัว นายโรง  ตัวนาง  และตัวตลก พัฒนาการมาจากละครพื้นบ้าน โนรา และละครหลวง โดยตัวนายโรงมีบทบาทสำคัญต่อรูปแบบการแสดง 2 ส่วน คือ ส่วนแรกเป็นพิธีกรรมและส่วนที่สองเป็นการแสดง ตัวนายโรงมีจารีตที่สำคัญ คือ การฝึกหัดพื้นฐาน การฝึกกระบวนท่ารำ การฝึกกระบวนท่ารบและการฝึกการแสดง

            ผลจากการวิเคราะห์จารีตตัวนายโรงละครชาตรีเมืองเพชร พบว่า อัตลักษณ์ของตัวนายโรงละครชาตรีเมืองเพชรเป็นอัตลักษณ์ระดับบุคคล  จำแนกได้ คือ 1) อัตลักษณ์ของการฝึกหัดพื้นฐานเริ่มจากการคัดเลือกเด็กเพศชายหรือเพศหญิงที่มีพัฒนาการทางด้านร่างกาย สติปัญญา บุคลิกภาพ อารมณ์และสังคมสมบูรณ์ที่อยู่ในช่วงวัยเด็กตอนต้นถึงวัยเด็กตอนกลาง โดยมีวิธีการฝึกร่างกายให้มีลักษณะทางกายภาพของลำตัวเคลื่อนไหวเป็นเส้นโค้งและขามีลักษณะเป็นเหลี่ยม เรียนรู้โดยวิธีการสังเกตหรือเลียนแบบจากต้นแบบและประสบการณ์ตรงในการแสดง โดยการจดจำและแสดงพฤติกรรมเหมือนต้นแบบเพื่อประกอบอาชีพ 2) อัตลักษณ์ของกระบวนท่ารำและท่ารบ คือ กระบวนท่ารำปรากฏในท่ารำแม่บท เพลงช้า เพลงเร็วและพบกระบวนท่ารบปรากฏในกระบวนท่ารบของโขนพระและยักษ์  มีท่านาฏยศัพท์การเคลื่อนไหวแขนและเท้าเป็นสำคัญ การเคลื่อนไหวของศีรษะ ลำคอ  ใบหน้า  ไหล่  ลำตัวและเอวมีรูปแบบเป็นเส้นโค้ง  การย่อขามีลักษณะเป็นเหลี่ยมเคลื่อนไหวโดยวิธียืดและยุบ  ก้าวเท้าด้วยการยกเท้าให้สูงโดยส่งส้นเท้าไปด้านหลังเล็กน้อยโดยไม่ถ่ายน้ำหนักตัวไปยังเท้าที่ก้าว และ 3) อัตลักษณ์ของการแสดงมี 2 ส่วน คือ ส่วนแรกเป็นพิธีกรรมที่ตัวนายโรงมีบทบาทการร้องและการรำเกี่ยวกับความเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์  ไสยศาสตร์และความกตัญญู  ส่วนที่สองเป็นการแสดงที่ตัวนายโรงมีบทบาทในการเปิดเรื่องและเป็นผู้นำในการแสดง

             ทั้งนี้คุณสมบัติของตัวนายโรงละครชาตรีเมืองเพชรต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ ความสามารถ มีไหวพริบปฏิภาณทั้งการร้อง การรำและการเจรจาตามรูปแบบการแสดงของละครชาตรีเมืองเพชรและเป็นผู้ที่ประพฤติปฏิบัติดำรงตนอยู่ในหลักคุณธรรมอันดีงาม

          The purpose of this research is studying history, tradition development and  analyze Nai Rong in Lakon Chatri of Petchaburi Province. This research is a qualitative research. This research finds that Lakon Chatri of Petchaburi Province is a folk dance performed by singing, dancing and conversation. The characters comprises of male and female roles and jester. It is developed from folk drama, Nora and Royal drama. Nai Rong (male role) is one of the most important acts of the performance and it has two parts, namely the ceremonial part and the play part by following the basic tradition practicing, dancing and fighting form performance.

             According to this research, the tradition of Nai Rong in Lakon Chatri of Petchaburi Province shows that it has an individual identity and has three categories. First, identity of practice contain to select male or female in childhood age that have physical, intellect and personality. The physical practice is that the body can move as a curve and legs at angles. The performers observe and imitate the original’s experiences from memory. Second, the identities of dancing and fighting. Identity dancing contains the main gestures in Mae Bot (an ancient standard of Thai dance gestures), Plang Cha Plang Rew (a standard of Thai classical dance).  The identity fighting contains some positions from Khon Pra (human character) and Khon Yak (demon character) and dancing steps focusing on arms and legs can also be found.                The movement of head, neck, face, shoulder, body and waist is at a curved position, bending knees has angled position and movement up and down. The foot goes up in the air from the floor by putting the heel a little to the back and not putting body weight on the foot moving forward.  Third, identity of performances separate into two parts containing to believe the role of Nai Rong in ritual of holy objects, gratitude and superstition. Another part is opening and leading performance by Nai Rong. Nai Rong characters must have high knowledge of dancing, singing and highly intelligent. Therefore they will get attention from the audience and keep themselves in high level of morality.