ระบบการศึกษาการแพทย์แผนไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน
คำสำคัญ:
การแพทย์แผนไทย การแพทย์แผนโบราณ การอบรมถ่ายทอดความรู้บทคัดย่อ
ก่อนมีพระราชบัญญัติการแพทย์ พ.ศ. 2466 ความรู้เพื่อการเป็นหมอมาจากการสืบทอดและการศึกษาด้วยตนเอง จนกระทั่งพระราชบัญญัติควบคุมการประกอบโรคศิลปะ พ.ศ. 2479 กำหนดให้เป็นการอบรมถ่ายทอดระหว่างครูผู้รับมอบตัวศิษย์กับผู้มอบตัวเป็นศิษย์ และภายใต้พระราชบัญญัติการประกอบโรคศิลปะ พ.ศ. 2542 ในปี พ.ศ. 2550 กำหนดให้ต้องอบรมหรือถ่ายทอดความรู้ผ่านสถาบันหรือสถานพยาบาล และจากสถาบันอุดมศึกษา เมื่อมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2556 การประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยมีการอบรมถ่ายทอดความรู้โดยสถาบันหรือสถานพยาบาลและสถาบันอุดมศึกษาที่สภาการแพทย์แผนไทยรับรอง ส่วนการประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยประยุกต์อบรมถ่ายทอดความรู้โดยสถาบันอุดมศึกษาที่สภาการแพทย์แผนไทยรับรองเท่านั้น การอบรมถ่ายทอดความรู้ให้ผู้เรียนทั้งด้านภูมิปัญญาทางการแพทย์แผนไทยกับการใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ในการหาหลักฐานเชิงประจักษ์ทางการแพทย์เป็นภารกิจหนึ่งของสถาบันอุดมศึกษา การแพทย์แผนไทยมีความหลากหลายในการประกอบวิชาชีพ สภาการแพทย์แผนไทยจึงมีบทบาทสำคัญในการสงวนจุดต่างแสวงจุดดีเพื่อคุ้มครองประชาชนจากการรับบริการทางการแพทย์แผนไทย
เอกสารอ้างอิง
พระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2556. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 130, ตอนที่ 10 ก (ลงวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2556).
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 134, ตอนที่ 40 ก (ลงวันที่ 6 เมษายน 2560).
คณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. ประกาศ เรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561 - 2580). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135, ตอนที่ 82 ก (ลงวันที่ 13 ตุลาคม 2561).
พระราชบัญญัติผลิตภัณฑ์สมุนไพร พ.ศ. 2562. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 136, ตอนที่ 56 ก (ลงวันที่ 30 เมษายน 2562).
พระราชบัญญัติการแพทย์ พ.ศ. 2466. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 40 ตอนที่ 136 (ลงวันที่ 16 พฤศจิกายน 2466).
พระราชบัญญัติควบคุมการประกอบโรคศิลปะ พ.ศ. 2479. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 54 หน้า 160 (ลงวันที่ 26 เมษายน 2480).
พระราชบัญญัติการประกอบโรคศิลปะ พ.ศ. 2542. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 39 ก (ลงวันที่ 18 พฤษภาคม 2542).
มูลนิธิโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร. โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่มที่ 18 / เรื่องที่ 6 ภาษา และอักษรไทย/อักษรไทยสมัยสุโขทัย [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง 2538; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จากhttps://www.saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=18&chap=6&page=t18-6-infodetail01.html
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). MEMORY OF THE WORLD REGISTER The Epigraphic Archives of Wat Pho (Thailand) Ref N° 2010-16 [Internet]. [updated n.d.; cited 2023 January 24]. Available from: https://en.unesco.org/sites/default/files/thailand_epigraphic.pdf
เสมียนอารีย์. ศิลปวัฒนธรรม: แอนนากับเจ้าจอมในพระเจ้ากรุงสยาม สตรีอังกฤษผู้ทรงอิทธิพลต่อราชสำนัก [อินเตอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: มติชน; [วันที่ปรับปรุง 2565 มกราคม 18; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก : https://www.silpa-mag.com/history/article_47064
กระทรวงศึกษาธิการ. การศึกษาไทยในอดีต [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง ม.ป.ป.; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก : https://www.moe.go.th/education-history/
ฌอง แบปติสต์ ปาลเลอกัวซ์. บันทึกเรื่องมิสซังแห่งกรุงสยาม : (Memoire sur la Mission de Siam) / แปลโดย เพียงฤทัย วาสบุญมา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร; 2547.
มูลนิธิโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร. โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เรื่องที่ ๘ การแพทย์แผนไทย [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง ม.ป.ป.; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก: https://www.saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=33&chap=8&page=chap8.htm
สถาบันการแพทย์แผนไทย. บูรพาจารย์และผู้มีคุณูปการต่อการแพทย์แผนไทย. สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2549.
ประทีป ชุมพล. ประวัติศาสตร์การแพทย์แผนมูลนิธิไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มติชน; 2545. หน้า 166-167.
กฎเสนาบดี ตามความในมาตรา 8 และมาตรา 16 แห่งพระราชบัญญัติการแพทย์ พ.ศ. 2466. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 46, ตอนที่ 56 ก (ลงวันที่ 12 มิถุนายน 2572).
แพทยสภา. ประวัติความเป็นมาของแพทยสภา. [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง ม.ป.ป.; วันที่อ้างถึง 2565 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก : htmlhttps://www.tmc.or.th/about.php
ปรีดา ตั้งตรงจิตร. วิชาพื้นฐานเกี่ยวกับการนวดไทย ใน ประวัติโรงเรียนแพทย์แผนโบราณ วัดพระเชตุพน(วัดโพธิ์). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: นำอักษรการพิมพ์; 2548.
พระราชบัญญัติควบคุมการประกอบโรคศิลปะ (ฉบับที่ 9) พ.ศ. 2530. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 104 ตอน 220 หน้า 4 (ลงวันที่ 2 พฤศจิกายน 2530).
มูลนิธิฟื้นฟูและส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิม อายุรเวทวิทยาลัย (ชีวกโกมารภัจจ์). ตำราการแพทย์แผนไทยเดิม (แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์) ฉบับพัฒนา ตอนที่ 1. พิมพ์ครั้งที่ 2. โรงพิมพ์สีไทย; 2541.
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล. การแพทย์แผนไทยประยุกต์ศิริราช: ประวัติภาควิชา [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง 2560; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก : https:// www.si.mahidol.ac.th/th/department/thaimed/thai/orgz.center.html
สถาบันการแพทย์แผนไทย. รับรองสถาบัน/คู่มือ [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง 2563; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24].เข้าถึงได้จาก: https://thaimed.or.th/สถาบันผ่านการรับรอง-ประ/
กระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง หลักเกณฑ์การกำหนดชื่อปริญญา พ.ศ. 2549. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 123 ตอนที่ 54ง หน้า98 (ลงวันที่ 20 มีนาคม 2549).
กระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานคุณวุฒิระดับปริญญาตรี สาขาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ พ.ศ. 2554. (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 129 ตอนพิเศษ 24 ง (ลงวันที่ 23 มีนาคม 2555).
กระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานคุณวุฒิระดับปริญญาตรี สาขาการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2560. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 134 ตอนพิเศษ 271 ง (ลงวันที่ 6 พฤศจิกายน 2560).
กระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง เกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับปริญญาตรี พ.ศ. 2558. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม132 ตอนพิเศษ 295 ง (ลงวันที่ 13 พฤศจิกายน 2558).
กระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แนวทางการบริหารเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2558. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม132 ตอนพิเศษ 295 ง (ลงวันที่ 13 พฤศจิกายน 2558).
สภาการแพทย์แผนไทย. รับรองสถาบัน/คู่มือ - แพทย์แผนไทย กลุ่ม ก - แพทย์แผนไทย กลุ่ม ข – แพทย์แผนไทยกลุ่ม (ประยุกต์) [อินเตอร์เน็ต]. 2020 [วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก: https://thaimed.or.th/#
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. พระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง 2559 ธันวาคม 23; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก: https://www.krisdika.go.th/librarian/get?sysid=680725&ext=htm
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 [อินเตอร์เน็ต]. [วันที่ปรับปรุง 2562 เมษายน 25; วันที่อ้างถึง 2566 มกราคม 24]. เข้าถึงได้จาก: https://www.krisdika.go.th/librarian/get?sysid=305008&ext=pdf
สภาการแพทย์แผนไทย. ประกาศสภาการแพทย์แผนไทย เรื่อง เกณฑ์มาตรฐานและกรรมวิธีการแพทย์แผนไทยผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยตามพระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทยพ.ศ. 2556. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 137 ตอนพิเศษ 162 ง หน้า 27 (ลงวันที่ 15 กรกฎาคม 2563).
สภาการแพทย์แผนไทย. ประกาศคณะอนุกรรมการการประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยประยุกต์ เรื่อง เกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยประยุกต์ พ.ศ. 2560. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 134 ตอน 284 ง หน้า 12 (ลงวันที่ 21 พฤศจิกายน 2560).
Ministry of Ayush, Government of India. Education; [Updated 2021 Nov 29; cited 2023 Jan 24]. Available from: https://main.ayush.gov.in/education/
Xue P, Zhan T, Yang G, Farella GM, Robinson N, Yang AW, Liu, J. Comparison of Chinese medicine higher education programs in China and five Western countries. Journal of Traditional Chinese Medical Sciences. 2015; 2(4 October 2015); 227-234.
Arai M, Katai S, Muramatsu S, Namiki T, Hanawa T, Izumi S. Current status of Kampo medicine curricula in all Japanese medical schools. BMC Complement Altern Med. 2012; Nov 2;12:207. doi:10.1186/1472-6882-12-207.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารการศึกษาบุคลากรสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors must also attest that the manuscript is previously unpublished, not currently under consideration elsewhere and will not be submitted for publication elsewhere regardless of language and is submitted only to the Journal. Manuscripts under multiple publication policy are exempt from the said practice. Articles published in the Health Workforce Education Journal are copyrighted. No part of the articles may be copied, modified, reproduced or utilized in any form for any purposes without permission from the Journal. If excerpts from other copyrighted works are included, the Author(s) must obtain written permission from the copyright owners and credit the source(s) in the manuscript. All statements in, or omissions from, published manuscripts are the responsibility of the Authors, who will assist the editors by reviewing proofs before publication. The contents and opinions presented in the articles published in Health Workforce Education Journal do not reflect the opinion shared by the Journalûs editorial board.
