การพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก : กรณีศึกษา

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบการดำเนินของโรค  ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล  วางแผนปฏิบัติการพยาบาล และผลลัพธ์การพยาบาลในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก ที่มารับบริการที่คลินิกวัณโรคดื้อยา งานผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลขอนแก่น จำนวน 2 ราย ศึกษาในช่วงเดือน กุมภาพันธ์ 2560 – สิงหาคม 2562 เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยข้อมูลจากเวชระเบียน การซักประวัติผู้ป่วยและญาติ ร่วมกับการสังเกต ทบทวนข้อมูลกับผู้เชี่ยวชาญ ทีมสหสาขาวิชาชีพ และเครือข่ายงานวัณโรคทั้งในและนอกโรงพยาบาล การใช้กระบวนการพยาบาลกำหนดข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล ใช้กรอบแนวคิดเกี่ยวกับแบบแผนสุขภาพของกอร์ดอน  ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยรายที่ 1 เป็นผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานที่รับการรักษาแล้ว ผลการรักษาล้มเหลว ซึ่งเกิดจากโรคที่มีการดื้อกับยารักษาหลายขนาน โดยผู้ป่วยและครอบครัวมีความรู้และความเข้าใจในโรคและการรักษาที่ได้รับ มีจุดมุ่งหมายในการรักษาต้องการหายจากโรคที่เป็นอยู่ ส่วนผู้ป่วยรายที่ 2 เป็นผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานที่รับการรักษาและมีโรคถุงลมโป่งพองเป็นโรคร่วม จากการรักษาด้วยสูตรยาวัณโรคดื้อยาหลายขนานพบว่าผู้ป่วยรับประทานยาไม่สม่ำเสมอ  ไม่มาติดตามการรักษาตามนัด ทำให้เป็นวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก และมีผลข้างเคียงของยาที่รักษา ญาติผู้ป่วยมีความรู้และความเข้าใจเรื่องโรค แต่ไม่ปฏิบัติตามแนวทางในการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ ดังนั้นบทบาทพยาบาลต้องสามารถประเมินผู้ป่วยได้ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคมและจิตวิญญาณ วางแผนการพยาบาลเพื่อกำกับ ดูแลและติดตามผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมากในชุมชน  ให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการประเมินและดูแลผู้ป่วย เพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีคุณภาพชีวิตที่ดีและหายจากโรค ข้อเสนอแนะจากการศึกษาครั้งนี้ ควรนำไปพัฒนาแนวทางปฏิบัติการพยาบาล และมาตรฐานการพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก