การพัฒนาสถานประกอบการปลาส้มต้นแบบให้ปลอดภัยและได้มาตรฐาน GMP โดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ พัฒนาแนวทางการประกอบกิจการผลิตปลาส้มต้นแบบให้ปลอดภัยและได้มาตรฐาน GMP และผลของการพัฒนาโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น จังหวัดขอนแก่น ให้มีความปลอดภัยปราศจากไข่พยาธิและสารปนเปื้อนที่เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคมะเร็งท่อน้ำดีอย่างยั่งยืน กลุ่มเป้าหมาย คือกลุ่มวิสาหกิจชุมชนต้นแบบจำนวน 10 คน (5 แห่ง) และคณะทำงานขับเคลื่อนอาหารปลอดภัยปลาปลอดพยาธิ จำนวน 10 คน คัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ แบบสำรวจสถานประกอบการ แบบสอบถามแนวทางการพัฒนา แบบประเมินการมีส่วนร่วม ระยะเวลาดำเนินการ มกราคม - ธันวาคม 2565 วิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการ ศึกษาก่อนการพัฒนาสถานที่ผลิตปลาส้มในจังหวัดขอนแก่น 45 แห่ง มีความพร้อมในการผลิตตามมาตรฐาน GMP 5 แห่ง และตรวจพบเชื้อ Salmonella spp. เกินกว่าที่มาตรฐานกำหนดทุกแห่ง ได้แนวทางในการพัฒนา ขับเคลื่อนด้วยกลไกจัดตั้งเทศบัญญัติ โดยผู้นำท้องถิ่นเป็นผู้ขับเคลื่อนนโยบายผ่านองค์กรหลัก 7 องค์กรอย่างเป็นรูปธรรม แต่ละองค์กรมีบทบาทหน้าที่ดังนี้ 1) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจัดทำเทศบัญญัติตำบลควบคุมกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพประเภทการผลิตอาหารหมักดอง  2) สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น จัดกิจกรรมเชิงรุกตรวจไข่พยาธิในอุจจาระและตัวอ่อนพยาธิในปลา 3) สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่นพัฒนาการผลิตมาตรฐาน GMP 4) ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่นพัฒนามาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร 5) ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 7 ขอนแก่น ตรวจมาตรฐานการปนเปื้อนจุลินทรีย์เชื้อก่อโรคในผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป 6) สถาบัน การศึกษาพัฒนาเทคโนโลยี 7) กรมการพัฒนาชุมชนส่งเสริมการแปรรูปสิ่งปฏิกูล หลังการพัฒนาสถาน ประกอบการต้นแบบทั้ง 5 แห่งผ่านการรับรองมาตรฐาน GMP การมีส่วนร่วมด้านการรับประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด โดยความพึงพอใจในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด