การพัฒนาระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดระยะยาว จังหวัดจันทบุรี: Chan THARAK System

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดระยะยาว จังหวัดจันทบุรี การดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 2 ระยะ โดยระยะที่ 1 ศึกษาข้อมูลทุติยภูมิและทบทวนระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดระยะยาวจากโครงการฯ ปี 2566-2567 ด้วยกระบวนการ Focus group ผู้ให้ข้อมูล คือ เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานโครงการฯ จำนวน 46 คน ระยะที่ 2 พัฒนาระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดระยะยาวโดยการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยเทคนิค Delphi (กระบวนการวิจัยอนาคต) จำนวน 20 คน และสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interview) จำนวน 10 คน ผู้ให้ข้อมูล คือ คณะกรรมการยาเสพติดระดับจังหวัด ผู้ทรงคุณวุฒิด้านยาเสพติด ผู้บริหารหน่วยงาน ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต และยาเสพติด พยาบาลสุขภาพจิตและยาเสพติด นักจิตวิทยา โดยการเลือกแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลลัพธ์จากการศึกษาระยะที่ 1 พบว่าคะแนนคุณภาพชีวิตของกลุ่มผู้ฟื้นฟูโดยรวมหลังการเข้าร่วมโครงการ มีคะแนนสูงขึ้นจากระดับปานกลางเป็นระดับดีในทุกมิติ ผู้เข้ารับการฟื้นฟูมีความตั้งใจในการเลิกใช้ยาเสพติด ร้อยละ 67.39 มีความพร้อมในการเลิกใช้ยาในขั้น Stage of Action ร้อยละ 60.87 อัตราการกลับไปเสพซ้ำเมื่อครบระยะติดตามที่ 1 ปี ร้อยละ 15.21 และการพัฒนาระบบฯ จากเทคนิค Delphi (กระบวนการวิจัยอนาคต) พบว่าระบบฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดระยะยาว จังหวัดจันทบุรี “ChanTHARAK System” มี 4 ส่วน ประกอบด้วย 1) ระบบบริหารจัดการ 2) ระบบการคัดกรองและค้นหา 3) ระบบบำบัดฟื้นฟู 4) ระบบการติดตาม โดยระบบที่พัฒนาขึ้นนี้ มีการนำไปพัฒนาการดำเนินงานในปีงบประมาณ 2568 เพื่อยกระดับการฟื้นฟูผู้เสพยาเสพติดให้มีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่องต่อไป