ความรู้เกี่ยวกับฉลากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในนักศึกษา กลุ่มสาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์

ผู้แต่ง

  • รักษวร ใจสะอาด สาขาวิชาเภสัชศาสตร์สังคมและการบริหาร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ทิพาพร กาญจนราช สาขาวิชาเภสัชศาสตร์สังคมและการบริหาร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • สรินยา ยางสุด คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ชลธิชา มากนวล คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • เจนจิรา แก้ววรรณา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ษมาฤดี ศรีหมื่นไวย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

คำสำคัญ:

Dietary Supplements, Food Label, Knowledge, University Students, Humanities and Social Science

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความรู้เกี่ยวกับฉลากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในนักศึกษามหาวิทยาลัย สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ กลุ่มตัวอย่างจำนวน 100 คน ได้แก่ นักศึกษาสาขาวิชามนุษยศาสตรและสังคมศาสตร์ จำนวน 8 คณะวิชา คำนวณขนาดตัวอย่างจากสูตรการคำนวณขนาดตัวอย่างเพื่อประมาณค่าเฉลี่ยของประชากร เลือกตัวอย่างแบบสะดวก ระหว่างเดือนมกราคม - กุมภาพันธ์ 2567 เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบทดสอบที่พัฒนาขึ้นด้วยตนเอง ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาและความสอดคล้องภายใน ประกอบด้วย 6 ประเด็น ได้แก่ ความเข้าใจวันเดือนปีที่ผลิตและวันหมดอายุ เลขสารบบอาหารและการตรวจสอบ คำกล่าวอ้างทางโภชนาการ การประยุกต์ใช้ข้อมูลบนฉลากเพื่อการวางแผนบริโภค คำเตือนและข้อควรระวัง และกฎหมายการโฆษณา ใช้สถิติเชิงพรรณนาในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (65%) กำลังศึกษาในชั้นปีที่ 2 (38%) มีรายรับต่อเดือนน้อยกว่าหรือเท่ากับ 10,000 บาท (59%) มีที่พักนอกมหาวิทยาลัย (67%) คะแนนความรู้เฉลี่ย 11.24 + 3.3 คะแนน จากคะแนนเต็ม 20 กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ (64%) มีความรู้ระดับปานกลาง (คะแนน 11-15) กลุ่มตัวอย่างตอบคำถามถูกต้องมากที่สุดในประเด็นคำเตือนและข้อควรระวังเกี่ยวกับสตรีมีครรภ์ (89%) กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ (95%) ตอบผิดหรือไม่ทราบเกี่ยวกับประเด็นการประยุกต์ใช้ข้อมูลบนฉลากเพื่อการวางแผนบริโภค ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรู้เกี่ยวกับฉลากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในระดับปานกลาง ข้อเสนอแนะควรแทรกแซงโดยการให้ความรู้ในประเด็นเฉพาะที่นักศึกษากลุ่มนี้ไม่รู้หรือเข้าใจผิด

เอกสารอ้างอิง

นัฐชิต บุรันทวีคูน. ตลาดยาและเสริมอาหาร[อินเทอร์เน็ต].2024 [สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2568]; สืบค้นจาก: https://marketeeronline.co/archives/336967.

ชุติมา ศรีทุมมา, เบญจา มุกตพันธุ์. พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของนักศึกษาระดับปริญญาตรี กลุ่มคณะทางด้านสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2558; 8:6-13

Algaeed HA, AlJaber MI, Alwehaibi AI, AlJaber LI, Arafah AM, Aloyayri MA, et al. General public knowledge and use of dietary supplements in Riyadh, Saudi Arabia. Journal of Family Medicine and Primary Care [Internet]. 2019 [cited 2021 Jan 30];8(10):3147–54. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6857379/

ธีราพร สุภาพันธุ์, ทวนธน บุญลือ, ฑิภาดา สามสีทอง, ประสิทธิชัย พูลผล, อุไรวรรณ อกนิตย์, จีริสุดา คำสีเขียว, และคณะ. พฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของนักศึกษาระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2565;14(4):983–992.

Barnes K, Ball L, Desbrow B, Alsharairi N, Ahmed F. Consumption and reasons for use of dietary supplements in an Australian university population. Nutrition. 2016 May;32(5):524–30.

สาวิตรี ทรงศิลป์. ความชุกของผลิตภัณฑ์อาหารที่อวดอ้างสรรพคุณบนฉลาก อย่างผิดกฎหมายในตลาดนัด จังหวัดเลย. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2561;11(1):151–159.

Jantawee R, Sitthiworanan C. Consumer Knowledge, Attitudes, and Behavior towards Food Supplements that Consumers use to Maintain Body Shape according to the Advertising Term of a Role Model. Thai Food and Drug J [Internet]. 2023;30(3):39-57. Available from: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/fdajournal/article/view/266872

สิริลักษณ์ รื่นรวย, สุรศักดิ์ เสาแก้ว. สถานการณ์ยาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในเขตสุขภาพที่ 3. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2560;9(1):225–235.

วราภรณ์ ริมชัยสิทธิ์. การใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในผู้ป่วยระยะท้ายที่บ้าน: กรณีศึกษาในอำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2563;12(4):943–953.

อรณี วาสนาพิตรานนท์, ภคมน สุขมากปภาวิน, สุภิตรา บุญศิริ, สุรีรัตน์ คนใหญ์, ณัฐญาดา ฉ่ำชื่น,เอกพจน์ จรัสแผ้ว และคณะ. ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการปลอมปนสารสเตียรอยด์ในยาแผนโบราณ และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในชุมชน อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม. Thai Bull Pharm Sci. 2564;16(2):83–95.

Wei H, Jiang K, Liu B, Hu Z, Zhao Y, Xu H, et al. Understanding and Use of Nutrition Labels of Prepackaged Food by University Students: A Cross-Sectional Study in Chongqing, China. Nutrients. 2022;14(19):4189.

Inthong C, Lerkiatbundit S, Mekruksavanich S, Hanvoravongchai P. Assessing dietary supplement misinformation on popular Thai e-marketplaces: A cross-sectional content analysis. The Thai Journal of Pharmaceutical Sciences. [Internet]. 2024;48(4). Available from: https://digital.car.chula.ac.th/tjps/vol48/iss4/4

Turner RC, Carlson L. Indexes of Item-Objective Congruence for Multidimensional Items. International Journal of Testing. 2003 Jun;3(2):163–71.

Welkowitz J, Ewen RB, Cohen J. Introductory statistics for the behavioral sciences. New York: John Wiley; 2002.

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 445) พ.ศ. 2566 เรื่อง ฉลากโภชนาการ [อินเทอร์เน็ต]. ราชกิจจานุเบกษา; 4 มกราคม 2566. [สืบค้นเมื่อ 5 ม.ค. 2567]. สืบค้นจาก: https://food.fda.moph.go.th/media.php id=583907023645712384&name=P445.pdf

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 447) พ.ศ. 2566 เรื่อง การกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหารบนฉลาก [อินเตอร์เน็ต]. ราชกิจจานุเบกษา; 4 มกราคม 2567 [สืบค้นเมื่อ 5 มกราคม 2567]. สืบค้นจาก: https://food.fda.moph.go.th/media.php?id=583907022966235136&name=P447.pdf.

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 448) พ.ศ. 2566 เรื่อง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร (ฉบับที่ 5) [อินเตอร์เน็ต]. ราชกิจจานุเบกษา; 4 มกราคม 2567 [สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2568]. สืบค้นจาก: https://food.fda.moph.go.th/food-law/announ-moph-448.

วิริยา โพธิ์ขวาง-ยุสท์, อติญาณ์ ศรเกษตริน, รุ่งนภา จันทรา. ความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติเกี่ยวกับโภชนาการ และข้อมูลโภชนาการบนฉลากโภชนาการของนักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยบรมราชชนนี สุราษฎร์ธานี. วารสารการพยาบาลทหารบก. 2558;16(1):93-100.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-04

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ใจสะอาด ร, กาญจนราช ท, ยางสุด ส, มากนวล ช, แก้ววรรณา เ, ศรีหมื่นไวย ษ. ความรู้เกี่ยวกับฉลากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในนักศึกษา กลุ่มสาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ . JKKPHO [อินเทอร์เน็ต]. 4 กรกฎาคม 2025 [อ้างถึง 28 ธันวาคม 2025];7(2):e275159. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/jkkpho/article/view/275159

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ