ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยใช้สถานีสุขภาพและการมีส่วนร่วมของชุมชน ต่อระดับน้ำตาลในเลือดของกลุ่มเสี่ยง ต่อโรคเบาหวาน ในอำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น
คำสำคัญ:
โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, สถานีสุขภาพ, การมีส่วนร่วมของชุมชน, กลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน, ระดับน้ำตาลในเลือดบทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยใช้สถานีสุขภาพและการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อระดับน้ำตาลในเลือดของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน ในอำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น โดยใช้รูปแบบ One Group Pretest-Posttest Design กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่ผ่านการคัดกรองจากสถานีสุขภาพในตำบลหนองกุงใหญ่และหนองโน จำนวน 40 คน เก็บข้อมูลระหว่างเดือนตุลาคม 2567 ถึงเดือนเมษายน 2568 กลุ่มตัวอย่างได้รับโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรม 12 สัปดาห์ ตามหลัก 3ส. 3อ. 1น. สัปดาห์ที่ 1 ประเมินความรู้ พฤติกรรม และวัดระดับน้ำตาลในเลือด เส้นรอบเอว BMI สัปดาห์ที่ 2–10 ติดตามเสริมพลังและพฤติกรรม สัปดาห์ที่ 11 วัดค่าซ้ำ และสัปดาห์ที่ 12 ประเมินผล แลกเปลี่ยนเรียนรู้ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และPaired t-test พบว่า ระดับน้ำตาลในเลือดเฉลี่ยลดลงจาก 110.28 mg/dL เป็น 102.05 mg/dL อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) ความรู้เกี่ยวกับเบาหวาน พฤติกรรมสุขภาพ และการปฏิบัติตัวดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ส่วนดัชนีมวลกาย น้ำหนัก และเส้นรอบเอว แม้มีแนวโน้มลดลงแต่ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ สรุปว่าโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ใช้สถานีสุขภาพและการมีส่วนร่วมของชุมชนมีประสิทธิภาพในการลดระดับน้ำตาลในเลือดและส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน
เอกสารอ้างอิง
Zhou B, Bentham J, Di Cesare M, et al. Worldwide trends in diabetes since 1980: a pooled analysis of 751 population-based studies with 4.4 million participants. Lancet. 2024;403(10389):123-135.
World Health Organization. Urgent action needed as global diabetes cases increase four-fold over past decades. 2024 Nov 13. Available from:https://www.who.int/news/item/13-11-2024-urgent-action-needed-as-global-diabetes-cases-increase-four-fold-over-past-decades
สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ (IHPP). รายงานสุขภาพคนไทย พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค; 2565.
โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกระนวน. รายงานข้อมูลผู้ป่วยโรคเบาหวาน ปี 2563–2565. ขอนแก่น: กลุ่มงานเวชระเบียน; 2566.
กรมควบคุมโรค. แนวทางการดำเนินงานสถานีสุขภาพ (Health Station). นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2568 [เข้าถึงเมื่อ 30 เม.ย. 2568]. เข้าถึงจาก: https://www.ddc.moph.go.th/dncd/journal_detail.php?publish=16814
กรมควบคุมโรค. แนวทางการจัดบริการสถานีสุขภาพดิจิทัล (Digital Health Station) ในชุมชน. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 30 เม.ย. 2568]. เข้าถึงจาก: https://dmsic.moph.go.th/index/detail/9099
The Lancet. Strengthening primary health care to address non-communicable diseases in low- and middle-income countries. Lancet. 2024;403(10425):203–205.
Kassahun CW, Mekonen AG. Community participation and associated factors among households in public health programs: A systematic review. BMC Public Health. 2019;19(1):1023.
กรมควบคุมโรค. แนวทางการดูแลผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) แบบองค์รวมและต่อเนื่อง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2563.
สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย. แนวทางการส่งเสริมสุขภาพกลุ่มวัยทำงาน โดยใช้หลัก 3ส. 3อ. 1น. กรุงเทพฯ: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2562.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.). คู่มือการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค: หลัก 3ส. 3อ. 1น. ในสถานบริการสุขภาพ. กรุงเทพฯ: สปสช.; 2561.
WHO. Obesity: Preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO consultation. Geneva: World Health Organization; 2000. (WHO Technical Report Series 894)
Rojruangnon P, Kamutsri W, Kraitap P, Seubsui N, Tiewwilai N, Tedniyom T. Effects of self-efficacy enhancement program to food consumption behavior modification among diabetes mellitus risk groups at Khlongtonsai, Khlongsan, Bangkok.J Dept Med Serv. 2021;46(3):81–88.
Juntakot S. A behavior modification program for diabetes prevention among at-risk groups in the Donjik Health Promoting Hospital service area using participation and social support. Journal of Public Health Research, Ubon Ratchathani Rajabhat University. 2024;13(3):71–79.
Singnikorn S. The effect of using a 3-A 2-S health behavior modification program on blood sugar levels of type 2 diabetic patients receiving services in the Lifestyle Medicine Clinic, Health Center 4 Saraburi. J Environ Community Health. 2024;9(4):134–141.
Kladthong S, Yamsakul N. Effects of a health literacy enhancement program according to the 2-Aor principles on health literacy, health behavior, and blood sugar levels in a pre-diabetic risk group. J Acad Nurs Chakriraj Coll. 2021;1(2):14–25.
Franz MJ, Boucher JL, Rutten-Ramos S, VanWormer JJ. Lifestyle weight-loss intervention outcomes in overweight and obese adults with type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. J Acad Nutr Diet. 2015;115(9):1447–63.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น และบุคลากรท่านอื่นๆในสำนักงานฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว