ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองเพื่อป้องกัน การเกิดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคไตที่ได้รับการฟอกเลือดด้วย เครื่องไตเทียม จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรู้ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน รวมทั้งปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดในโรงพยาบาลของรัฐ 5 แห่งในจังหวัดขอนแก่น 375 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาและความเที่ยง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกพหุคูณ ผลการศึกษาพบว่า ส่วนใหญ่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป (51.47%) มีความรู้ระดับต่ำ (45.07%) ความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับมีปัญหา (54.67%) และพฤติกรรมการจัดการตนเองระดับดี (78.67%) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติมี 7 ปัจจัย ได้แก่ เพศ (OR_adj = 2.15, 95% CI: 1.10-4.20, p = 0.026) ระดับการศึกษา (OR_adj = 2.25, 95% CI: 1.25-4.05, p = 0.007) จำนวนครั้งการฟอกเลือดต่อสัปดาห์ (OR_adj = 2.74, 95% CI: 1.51-4.97, p = 0.001) ประวัติโรคไตในครอบครัว (OR_adj = 3.63, 95% CI: 1.31-10.00, p = 0.013) การมีผู้ดูแล (OR_adj = 1.53, 95% CI: 1.81-1.97, p = 0.001) รายได้ (OR_adj = 1.99, 95% CI: 1.11-3.60, p = 0.022) และความรอบรู้ด้านสุขภาพ (OR_adj = 3.37, 95% CI: 1.98-6.00, p < 0.001) ผลศึกษาสรุปได้ว่า แม้ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีพฤติกรรมการจัดการตนเองในระดับดี แต่มีความรู้และความรอบรู้ด้านสุขภาพที่ไม่เพียงพอ ผลการศึกษาสามารถนำไปพัฒนาแนวทางการดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด