สถานการณ์สุขภาพเกษตรกรจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชกลุ่ม T60.0 อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์สุขภาพเกษตรกรจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชกลุ่ม T60.0 ประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แสดงพื้นที่เสี่ยงทางสุขภาพจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดพื้นที่ปลูกกับระยะเวลาการปลูกและขั้นตอนการปลูกผักกับขั้นตอนการบำรุงดูแลผัก ที่ส่งผลต่อสุขภาพเกษตรกรในอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา ประชากร คือ เกษตรกรปลูกผักในอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา จำนวน 1,716 คน กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 333 คน โดยเปิดตาราง Taro Yamane ระดับความคาดเคลื่อน ร้อยละ 5 โดยการเลือกแบบแบ่งชั้น จากผู้แทนครัวเรือน ๆ ละ 1 คน เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูล คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ทดสอบความตรงเชิงเนื้อหา โดยผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 ท่าน มีระดับความตรง 0.5 ค่าความเที่ยง 0.83 สถิติที่ใช้ คือ ค่าความถี่ ร้อยละ และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ผลการศึกษา พบว่า เกษตรกรผู้ปลูกผักส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ55.13 อายุ 51 – 60 ปี ร้อยละ 33.33 สถานภาพสมรส ร้อยละ 80.77 สำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 68.38 รายได้เฉลี่ยต่อเดือนระหว่าง 4,001 – 6,000 บาท ร้อยละ 39.74 สถานะการเงินพอใช้ ร้อยละ 73.93 ขนาดพื้นที่ปลูก 1 – 5 ไร่ ร้อยละ 53.41 พื้นที่เช่าปลูก ร้อยละ 56.41 ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับสารเคมีกำจัดศัตรูพืช คือ อยู่ในบริเวณที่มีการฉีดพ่น ร้อยละ 90.60 และเป็นผู้ฉีดพ่นเอง ร้อยละ 39.74 ผลการตรวจระดับเอนไซม์คลอรีนเอสเตอเรส อยู่ในระดับเสี่ยง ร้อยละ 42.30 ระดับไม่ปลอดภัย ร้อยละ 33.00 แผนที่พบว่า 3 ตำบล มีความเสี่ยงระดับ ไม่ปลอดภัย ได้แก่ ตำบลปรุใหญ่ ตำบลในเมือง และตำบลพุดซา ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดพื้นที่ปลูกกับระยะเวลาการปลูกมีความสัมพันธ์อยู่ในทิศทางลบ (r=-0.548) ขั้นตอนการปลูกกับขั้นตอนการบำรุง ดูแล ผัก มีความสัมพันธ์อยู่ในทิศทางบวก (r=0.329) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01