กระบวนการพัฒนาคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ ในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความต้องการการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ เพื่อศึกษาสถานการณ์การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ และเพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุจังหวัดอุตรดิตถ์ ใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา (research and development) กลุ่มตัวอย่างในการพัฒนา คือ คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ ผู้บริหารและผู้รับผิดชอบงานสาธารณสุขขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ประธานชมรมผู้สูงอายุ คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 156 คน กลุ่มตัวอย่างในการประเมินผล คือ ผู้สูงอายุในพื้นที่ ทั้งหมด 9 อำเภอ ในจังหวัดอุตรดิตถ์ คัดเลือกตัวอย่างโดยการสุ่มเชิงช่วงชั้นอย่างเป็นสัดส่วน จำนวน 398 คน เครื่องมือในการศึกษา คือ แบบสอบถาม แบบคำถามสนทนากลุ่ม แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีความต้องการในการดูแลสุขภาพในระดับมาก ต้องการสถานพยาบาลที่ได้มาตรฐาน มีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขออกเยี่ยม ต้องการอาหารที่มีประโยชน์ ต้องการให้มีศูนย์กลางความรู้ในชุมชน การพัฒนา ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ (1) การพัฒนาศักยภาพบุคลากร (2) การสนับสนุนมีส่วนร่วม (3) พัฒนากระบวนการดำเนินงาน (4) สร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการส่งเสริมสุขภาพ ผลลัพธ์ในการพัฒนาศักยภาพ พบว่า เครือข่ายในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุมีความรู้เพิ่มมากขึ้น เกิดการเรียนรู้ร่วมกัน มีการดำเนินงานร่วมกันของเครือข่าย มีระบบฐานข้อมูลที่น่าเชื่อถือเป็นปัจจุบัน ทุกเครือข่ายสามารถเข้าถึง และใช้ประโยชน์จากข้อมูลในการดำเนินงานได้ ชุมชนสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการส่งเสริมสุขภาพชีวิตผู้สูงอายุ ข้อเสนอแนะ ควรส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานของเครือข่ายที่เกี่ยวข้องในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ โดยใช้กรอบบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ เพื่อให้ผู้สูงอายุมีสภาวะสุขภาพที่ดีขึ้นลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง