กระบวนการพยาบาลและการนำไปใช้ในการวางแผนจําหน่ายผู้ป่วยโรคมะเร็งท่อน้ำดีหลังผ่าตัดใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดีผ่านผิวหนัง

ผู้แต่ง

  • จินตนา กิ่งแก้ว -
  • ศิวิไล โพธิ์ชัย
  • ณัฐธยาน์ บุญมาก
  • วิริยะ โชติกุญชร

คำสำคัญ:

มะเร็งท่อน้ำดี, การวางแผนจำหน่าย, กระบวนการพยาบาล

บทคัดย่อ

โรคมะเร็งท่อน้ำดี (cholangiocarcinoma) เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของไทย พบอุบัติการณ์  การเกิดโรคในเพศชายมากกว่าเพศหญิง สาเหตุหลักคือเกิดจากการติดพยาธิใบไม้ตับทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังในท่อน้ำดีและเกิดเป็นมะเร็งท่อน้ำดีในที่สุด การรักษาโรคนี้ในปัจจุบันจะพิจารณาตามระยะของโรค ซึ่งการรักษาหลักคือวิธีการผ่าตัด ส่วนในผู้ป่วยที่มะเร็งแพร่กระจายแล้วจะให้การรักษาโดยวิธีประคับประคองตามอาการเท่านั้น เช่น การใส่ท่อระบายน้ำดีในตับผ่านทางผิวหนัง (Percutaneous Transhepatic Biliary Drainage) การใส่ท่อระบายน้ำดีในตับผ่านทางผิวหนัง เป็นการรักษาที่สำคัญแบบประคับประคองที่ค่อนข้างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพเพื่อช่วยระบายน้ำดีออกมาภายนอกร่างกายแต่อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนภายหลังการรักษาได้ เช่น ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด ภาวะติดเชื้อในท่อทางเดินน้ำดี สายระบายเลื่อนหลุด และสายระบายอุดตัน ซึ่งส่งผลกระทบทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ เศรษฐกิจและสังคมของผู้ป่วยส่งผลให้อัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้น พยาบาลเป็นบุคลากรที่สำคัญมากต่อการดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็งท่อน้ำดีทั้งขณะอยู่โรงพยาบาลและเตรียมตัวจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล ดังนั้น หากมีการวางแผนจำหน่ายที่มีประสิทธิภาพ โดยการให้ความรู้แก่ผู้ป่วยให้ครอบคลุมทุกมิติโดย การประยุกต์ใช้กระบวนการพยาบาลทั้ง 5 ขั้นตอน ร่วมกับการวางแผนจำหน่ายในรูปแบบ D-M-E-T-H-O-D อย่างต่อเนื่อง ก็จะส่งผลให้เกิดประสิทธิภาพและแนวปฏิบัติการพยาบาลที่เหมาะสม อีกทั้งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ภายหลังการจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลได้

References

อาคม ชัยวีระวัฒนะ เสาวคนธ์ ศุกรโยธิน อนันต์ กรลักษณ์ และธีรวุฒิ คูหะเปรมะ. แนวทางการตรวจคัดกรองวินิจฉัยและรักษา โรคมะเร็งตับและท่อน้ำดี. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ; 2554.

วิไลลักษณ์ ภูจอมจิตฆ์. การพยาบาลแบบองค์รวมในผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีที่มีความเสี่ยงสูง กรณีศึกษา 2 ราย. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา 2564; 6(3): 35 – 42.

T. Peter Kingham, Victoria G. Aveson , Alice C. Wei, Jason A. Castellanos, Peter J. Allen, Daniel P. Nussbaum, Yinin Hu, Michael I. D’Angelica. Surgical Management of Biliary Malignancy. Curr Probl Surg 2021; 58(2): 1 – 96.

จินตนา กิ่งแก้ว พึงพิศ การงาม ณกานดา ยมศรีเคน และนงลักษณ์ สุวรรณกูฏ. บทบาทพยาบาล ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมด้านการบริโภคอาหารเพื่อป้องกันโรคมะเร็งท่อน้ำดี. วารสารสุขศึกษา 2565; 45 (1) : 1 – 10.

ศรัญญา ประทัยเทพ และปริญญา ชํานาญ. มะเร็งท่อน้ำดี. สรรพสิทธิเวชสาร 2554; 32(1–3): 53 - 62.

รภัส พิทยานนท์ และคณะ. Problem based GI Case discussion วิเคราะห์ปัญหาผู้ป่วยโรคระบบทางเดินอาหาร. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2558.

สุรีย์พร ปุญญกริยากร. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วยมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2556; 23 (1) : 70 – 9.

สุประกฤษฏิ์ ศรีษะเกต. การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีที่มีภาวะสายระบายน้ำดีอุดตัน โรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก: กรณีศึกษา. วารสารการพยาบาลสุขภาพและสาธารณสุข 2565; 1(2) : 54 – 66.

เพ็ญประภา แต้มงาม สมปอง พะมุลิลา นฤมล สาระคำ และ ศิรินยา อินแพง. ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการ บริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งท่อน้ำดี ของประชาชนในตำบลแห่งหนึ่ง อำเภอวารินชำราบ จังหวัด อุบลราชธานี. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี 2562; 21(3): 74 – 85.

ชุติมา วัชรกุล กังสดาล สุวรรณรงค์ รัตนาภรณ์ ยศศรีและสุมาลี จันทลักษณ์. ผลการดำเนินงานจัดการเรียนการสอนหน่วย การเรียนรู้เรื่องพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีตามมาตรการการส่งเสริมการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับระดับประถมศึกษาเขตสุขภาพที่ 7. วารสาร สคร. 9 2566; 29(1) : 80 – 94.

อภิชิต แสงปราชญ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับ พฤติกรรมการป้องกันโรคมะเร็งตับและมะเร็ง ท่อน้ำดีของประชาชน จังหวัดอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. อุบลราชธานี : มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี; 2553.

Karen T Brown 1, Anne M Covey. Management of malignant biliary obstruction. Techniques in Vascular and Interventional Radiology 2008; 11(1): 43 – 50.

ชัยสุนทร วิเศษนันท์. องค์ความรู้ : การเตรียมตัวผู้ป่วยและขั้นตอนการใส่ท่อระบายน้ำดีในผู้ป่วยภาวะท่อน้ำดีอุดตัน. จุลสารโรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี 2556; 11( 50 ) : 1-16.

Ayla S. Turan, Sjoerd Jenniskens, Jasper M. Martens, Matthieu J. C. M. Rutten, Lonneke S. F. Yo,Marco J. L. van Strijen, Joost P. H. Drenth, Peter D. Siersema, & Erwin J. M. van Geenen. Complications of percutaneoustranshepatic cholangiography and biliary drainage, a multicenter observational study. Abdom Radiol (NY). 2022; 47(9): 3338 – 44.

ลดาวัลย์ ฤทธิ์กล้า. ผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจโดยใช้ D- METHOD ต่อความ พึงพอใจและการกลับเข้ารับการรักษาซ้ำ. TUH Journal online 2561; 3(3) : 19 -27.

จินตนา กิ่งแก้ว และปวีณา จรัสเฉลิมพงศ์. กระบวนการพยาบาลและการนำไปใช้ในการพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกในโพรงสมองร่วมกับมีภาวะน้ำคั่งในสมอง. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร 2564; 24(3) : 87 – 98.

ธิดารัตน์ เลิศวิทยากุลและลัดดา พลพุทธา. การใช้กระบวนการพยาบาลในการฝึกปฏิบัติงานบนคลินิกของนักศึกษาพยาบาล. ว. บัณฑิตเอเชีย 2556; 8(2) : 76 – 88.

วันเพ็ญ พิชิตพรชัยและอุษาวดี อัศดรวิเศษ. การวางแผนจำหน่ายผู้ป่วย: แนวคิดและการประยุกต์ใช้ (ฉบับปรับปรุง) พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ : คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2546.

กองการพยาบาล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการจัดเก็บตัวชี้วัดการพัฒนาคุณภาพบริการพยาบาล ประจำปีงบประมาณ 2562. กรุงเทพฯ: บริษัทสำนักพิมพ์ สื่อตะวันจำกัด; 2561.

กฤษดา แสวงดี และคณะ. แนวทางการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วย. กองการพยาบาล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข: กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2539.

สุธีร์ ธรรมิกบวร, การวางแผนจำหน่ายผู้ป่วย การปรับกระบวนทัศน์. กรุงเทพฯ: บริษัท ธนาเพลส จำกัด; 2554.

Christopher O Phillips. Comprehensive discharge planning with post discharge support for older patients with congestive heart failure: a meta-analysis. AMA. 2004 ; 291(11):1358 – 67.

จีรภา ณ พัทลุง. ผลการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยเด็กโรคปอดบวมตามรูปแบบ D-M-E-T-H-O-D โรงพยาบาลพัทลุง .วารสารสาธารณสุขมูลฐานภาคใต้ 2563; 34(3): 86 – 101.

ขนิษฐา รัตนกัลยา นัทธมน วุทธานนท์ ลลิดา นพคุณ วันทนีย์ แสงวัฒนะรัตน์ และคณะ. ความต้องการในการจำหน่ายจากโรงพยาบาลของผู้ป่วยมะเร็งตับและ ท่อน้ำดีที่ได้รับการใส่สายระบายผ่านผิวหนังและเนื้อ ตับเข้าสู่ท่อน้ำดีและญาติผู้ดูแล. พยาบาลสาร 2564 ; 8 (3): 260 – 73.

อาดีละห์ สะไร. ผลของโปรแกรมการบูรณาการการวางแผนจำหน่ายร่วมกับประสบการณ์อาการต่อความสามารถในการจัดการอาการและสภาวะอาการหายใจลำบากในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง.[วิทยานิพนธ์ตามหลักสูตรการศึกษาปริญญาพยาบาลศาสตร์มหาบัณฑิตการพยาบาลผู้ใหญ่]. สงขลา : มหาวิทยาลัย สงขลานครินทร์; 2559.

รัตนาภรณ์ แซ่ลิ้ม นงลักษณ์ ว่องวิษณุพงศ์ และสุดจิต ไตรประคอง. ประสิทธิผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตันในโรงพยาบาลสงขลานครินทร์. วารสารสภาการพยาบาล 2557; 29(2): 101 – 13.

กมนวรรณ นิลเอกและรุ่งนภา จันทรา. ผลการใช้โปรแกรมการวางแผนจำหน่าย ต่อความสามารถในการดูแลตนเอง และคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไฟไหม้น้ำร้อนลวก หอผู้ป่วยศัลยกรรมชาย 4 โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี. วารสารวิชาการแพทย์เขต 2562; 33(2): 143 – 56.

Young Ae Kim ,Hye Ri Choi Mingee Choi ,Ah Kyung Park ,Hye Ryun Kim , Chaemin Lee , Elim Lee ,Kyung Ok Kim ,Mi Young Kwak , Yoon Jung Chang So-Youn Jung . Examining the Effectiveness of the Discharge Plan Model on the South Korean Patients with Cancer Completed Cancer Treatment and Are Returning to the Community: A Pilot Study. International Journal of Environmental Research and Public Health 2023; 20(1) : 1-10.

Antoine Garnier, Nathalie Rouiller, David Gachoud, Carole Nachar, Pierre Voirol, Anne- Claude Griesser, Marc Uhlmann, Gérard Waeber, Olivier Lamy. Effectiveness of a transition plan at discharge of patients hospitalized with heart failure: a before-and-after study. ESC Heart Fail 2018; 5(4): 657 – 67.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-01-22